دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
نقدی بر «بازجستی در ادله عبادیت زکات و خمس»
FA
جواد
ایروانی
irvani_javad@yahoo.com
10.22067/fiqh.v0i0.3162
یکی از محققان، با مخدوش دانستن ادله فقیهان، عبادیت زکات و خمس را نفی کرده تا از این ره گذر، یکی از مهمترین موانع اجرایی کردن این دو را از سر راه بردارند. هر چند به نظر می رسد پاره ای از مستندات فقیهان در اثبات عبادیت زکات و خمس، نااستوار است، لیک دلایلی دیگر – به ویژه از آیات و روایات- وجود دارد که عبادیت آنها را به اثبات می رساند. در این نوشتار، پس از بیان دو مقدمه، ادله و مویدات مثبت این مدعا ارائه و مورد تحلیل قرار گرفته و به اشکالات و پرسش ها در این باره پاسخ داده شده و سپس، نقدهای دیگری بر پژوهش پیش گفته مطرح گردیده است.
کلید واژه ها: زکات، خمس، عبادات، اقتصاد اسلامی.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25795.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25795_d4572b702da7154571c4c132bf870769.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
سرقت اینترنتی: حدّی یا تعزیری؟
FA
علی اکبر
ایزدی فرد
0000-0001-5114-8572
ali85akbar@yahoo.com
علی
پیردهی حاجیکلا
10.22067/fiqh.v0i0.3163
یکی از موضوعات نوظهور در عرصه ارتباطات جهانی و در فضای مجازی ، سرقت اینترنتی است که متأسفانه روز به روز به دلیل نبود قانونی مدوّن بر مرتکبین آن افزوده می شود. از طرف دیگر می دانیم که ماهیت سرقت اینترنتی که در محیط مجازی اینترنت واقع می شود ، غیر از سرقتی است که در دنیای ملموس غیراینترنتی رخ می دهد. از اینرو این سؤال مطرح است که آیا سرقت اینترنتی همان سرقت مصطلح فقهی است؟ تحقّق شرایط آن چگونه است ؟ آیا در سرقت اینترنتی همانند سرقت فیزیکی ، صاحب مال از عین مال خود محروم می شود؟ آیا داده ها و اطلاعات مال محسوب می گردند ؟ آیا به اجرا گذاشتن کُدِ رمز (شکستن قفل )، مصداق هتک حرز است؟ مجازات کیفری در سرقت اینترنتی چیست؟ حدّ است یا تعزیر؟
هدف ما در این مقاله ضمن تبیین ماهیت سرقت اینترنتی ، پاسخ به سؤالهای مطرح شده و در نهایت، تعزیری دانستن سرقت اینترنتی آن هم فقط به دلیل عدم تحقّق یکی از شرایط سرقت ـ یعنی اخذ فیزیکی ـ و نیز ارائة شیوه های نو و جدید در تعزیر کاربَر سارق است.
کلید واژه ها: سرقت اینترنتی، سرقت فیزیکی، حدّ، تعزیر.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25811.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25811_9a67f984aa6b244a6431b5531dfaaa52.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
در آمدی بر استناد به قرآن کریم در علم اصول
FA
رضا
حقپناه
rhaghhp@yahoo.com
حسن
نقی زاده
naghizadeh@ferdowsi.um.ac.ir
10.22067/fiqh.v0i0.3164
علم اصول دانشی گرانسنگ و در خدمت فهم متون دینی است؛ اما از سوی دیگر این دانش اعتبار و حجیت خود را وامدار قرآن کریم می باشد. آیات قرآن، در اعتبار بخشی و حجیت این دانش، از نقش و تأثیری ویژه برخوردار می باشند. این نقش را باید در قالب مبناسازی ملاحظه نمود که «آیات الاصول»، تجلی این مبناسازی به حساب می آیند.
بررسی به عمل آمده نشان می دهد که به رغم اهمیت شناسایی، گرد آوری و تحلیل این بخش از آیات، تا کنون پژوهش فراگیر و جامعی در این خصوص انجام نپذیرفته است. افزون بر آن، تأمل در این حوزه این نتیجه را بدست می دهد که استفاده از آیات اصولی در بستر تاریخ اسلام از روندی رو به رشد برخوردار نبوده است. این مقاله ضمن ارائة تاریخچهای از بهره مندی عالمان اصولی از قرآن کریم در مقام استناد و استدلال، کارآمدی رهنمودهای قرآنی را در مورد اصالة البرائه به عنوان نمونه نشان خواهد داد.
کلید واژهها: قرآن کریم، علم اصول، استنباط، اصالة البرائه.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25819.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25819_8397ce69d9485183cd5ea511c124917c.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
پژوهشی در چیستی سیرۀ عقلا و نسبت آن با حکم عقل
FA
محمدتقی
فخلعی
0000-0001-5173-3165
fakhlaei@ferdowsi.um.ac.ir
10.22067/fiqh.v0i0.3165
مقاله پیش رو کوششی است نوین در راستای تبیین چیستی سیره عقلا و رابطه آن با حکم عقل که در دو محور اصلی به بحث روی آورده است. محور نخست به تبیین خاستگاههای سیره اختصاص یافته و دیدگاههای اصولیان در این باره بررسی شده و نیز ضمن ارائه دیدگاههای حکما و اصولیان در باب ماهیت حکم عقل، تفاوتهای سیره و عقل از حیث منشأ و خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. محور دوم به بحث ملاک سیره عقلا از جهت علم آفرینی یا اطمینان آوری اختصاص یافته و تمایز سیره و عقل از این جهت نیز مورد توجه واقع شده است.
کلید واژه ها: سیره عقلا ، بنای عقلا، حکم عقل، مصلحت نظامیه، علم عرفی.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25869.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25869_5b92fba9f6ff76d378a486bfe9707b61.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
بررسی مبانی فقهی واگذاری ثمن به نظر کارشناس(بیع با نظر کارشناس)
FA
محمدمهدی
مقدادی
mm_meghdadi@yahoo.com
10.22067/fiqh.v0i0.3166
در بسیاری از قراردادها به ویژه عقد بیع، ممکن است تعیین بهای کالا یا خدمات بر عهده شخصی به عنوان کارشناس نهاده شود یا به قیمت بازار احاله گردد، لیکن اکثر فقیهان ما با استناد به ادله متعددی این گونه معاملات را باطل اعلام کردهاند، در برابر نیز برخی از فقها به درستی آن نظر دادهاند. این نوشته تلاشی است در واکاوی و بررسی دیدگاهها و مبانی فقهی ارائه شده و به اثبات رسانیدن صحت این نوع از معاملات.
کلیدواژه ها: معلوم بودن ثمن، ضابطهمند بودن ثمن، بیع به حکم کارشناس، قیمت بازار، غرر.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25889.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25889_4b0b34f6c6003deb9a8ee21e3f436441.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
بررسی نسبت میان پوشش بانوان و استحکام خانواده در آموزه های دینی
FA
سعید
نظری توکلی
0000-0002-6398-521X
sntavakkoli@ut.ac.ir
10.22067/fiqh.v0i0.3167
قرار گرفتن مرد و زن در کنار یکدیگر و تشکیل خانواده با انگیزه های مختلفی صورت می پذیرد که یکی از آن ها تأمین نیازهای جنسی است؛ اما قرآن کریم با استفاده از واژه «سکون»، ضمن ارتقای منزلت خانواده، هدف والاتری را برای آن در نظر گرفته است. هرچند آرامش همراه با «مودّت» و «رحمت» خود بخود سلامت روانی خانواده را به دنبال دارد، ولی پیوند گسستناپذیر خانواده و جامعه سبب می شود سطح سلامت هریک، ارتباط مستقیمی با سطح سلامت دیگری داشته باشد. از این رو، قرآن با تنظیم روابط زن و مرد در بیرون از محیط خانواده و ضروری دانستن استفاده از پوشش برای بانوان، کوشیده است با کاهش زمینه تحریک های جنسی، آشفتگی های روانی افراد جامعه و به دنبال آن، زن و مرد را به کمترین میزان ممکن رسانده، از تزلزل بنیان خانواده جلوگیری کند. در این مقاله تلاش شده است تا رابطه میان رعایت پوشش از سوی بانوان و استحکام خانواده به اثبات رسانده شود.
کلید واژهها: خانواده، سلامت روانی، محرکهای جنسی، پوشش.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25936.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25936_4f4fe62de21edd7ab3a83d876d75d640.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
فقه و اصول
2008-9139
2538-3892
42
1
2010
05
22
تأملی در«تکرار جرم»در فقه امامیه و حقوق ایران
FA
میرزا محمد
واعظی
vaez1392@gmail.com
سیدمحمدتقی
قبولی درافشان
0000-0002-4265-7700
ghabooli@um.ac.ir
10.22067/fiqh.v0i0.3168
علل تشدید مجازات در نظام کیفری اسلام از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ زیرا تعیین مجازات متناسب با بزه انجام شده سبب رعایت اصول انسانی و اسلامی، مثل اصل عدالت کیفری و تناسب بین جرم و مجازات میشود و این امر سلامت روانی جامعه را بیشتر تامین میکند.
یکی از علل عام تشدید مجازات «تکرار جرم» میباشد که به نوبة خود تاثیر بسزایی در تأمین اهداف مجازات میگذارد و شخص بزهکار را از انجام مجدد جرم باز میدارد.
در این بحث تعیین شرایط لازم برای تحقق «تکرار جرم» و حدود تشدید در آن اهمیت مسأله را دو چندان مینماید؛ زیرا در صورت اشتباه، اگر میزان مجازات بزهکار کمتر یا بیشتر از میزان جرم او باشد، اصل عدالت کیفری زیر سؤال میرود و تشخیص دقیق این موضوع نیاز به تحقیقی صحیح دارد.
کلیدواژهها:جهات عام، تشدید مجازات، تکرار جرم، جرم سابق، جرم لاحق.
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25963.html
https://jfiqh.um.ac.ir/article_25963_589def23f377a66441cf0e908c6bd279.pdf