TY - JOUR ID - 39156 TI - پارادایم های حاکم بر مفهوم حق (مطالعه رویکرد فقه و فقهای اسلام) JO - فقه و اصول JA - JFIQH LA - fa SN - 2008-9139 AU - رضایی, مهدی AU - قائمی خرق, محسن AD - استادیار دانشگاه علامه طباطبائی (ره) AD - دانش آموخته دکتری حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 53 IS - 4 SP - 67 EP - 49 KW - مفهوم حق KW - فقه اسلامی KW - پارادایم‌های ناظر به تفسیر حق KW - ماهیت حق DO - 10.22067/jfu.v54i1.88036 N2 - حق، ادعایی معنـادار، منطقـی و موجه­شدنی در گستره انسان و به دست آمده در راستای منزلت و شرافت او است. در این میان، حق در طیفی از نظریات مختلف، متفاوت و گاه متعارض فهم شده است. این اندیشه­های فقهی، بسته به پارادایم­هایی که عموما از آن سخن گفته نشده، مفهوم حق را از جنس فروتر یا والاتر با حکم­ دانسته­اند. بنابراین مساله تحقیق پیش­رو، تحلیل علل و عوامل تحولات عارض بر فهم فقها از حق است. در حقیقت، رویکرد فتوایی در فقه (به معنای عام)-به عنوان هویتی کاملا شکل­یافته و رایج- که معیار درستی را مبتنی بر "حجیت" و پیمایش طریق سنتی و فنی در اتم گزاره­های فقهی (: موضوع و حکم) می­داند، شان فتوا را متوجه معنایی از حق می­داند که گرچه عمدتا مفهومی ایستا است ولی متاثر از پارادایم­های متعددی است؛ همچون: معنای انسان، پیش­فهم­ها به نصوص (نظیر عقلانیت گزاره­ای، مقاصد، گستره انتظار از دین و..)، فطرت، جعل استقلالی حق و نیز امکان خلو واقعه از حکم. این نوشته مبتنی بر مطالعات توصیفی-تحلیلی و کتابخانه­ای به شناسایی زمینه­ها و تاثیر آنها بر تفاوت فهم از حق می­پردازد. UR - https://jfiqh.um.ac.ir/article_39156.html L1 - https://jfiqh.um.ac.ir/article_39156_5fdb059cef70868d1778918069f74750.pdf ER -