2024-03-28T14:31:28Z
https://jfiqh.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5346
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
بررسی تحلیلی مفهوم عدالت شاهد
اردوان
ارژنگ
شهادت (بینه) یکی از راههای اثبات دعاوی و جرائم است و شاهد یکی از ارکان مهم آن میباشد. نظر به تأثیر شهادت در اثبات دعاوی، جرائم و صدور احکامی دائر بر ردّ مال، بقای زوجیت، انحلال آن، قتل، تازیانه و … ، لازم است که شاهد دارای شرایطی باشد. یکی از این شرایط عدالت است. شهادت غیر عادل (فاسق) پذیرفته نیست. این جستار تعاریف مختلف عدالت را مورد نقض و ابرام قرار میدهد و عدالت را صرفاً در حد حالت درونی (نه ملکه که بر خلاف نظر مشهور است) دانسته که منجر به اجتناب از کبائر و عدم اصرار بر صغائر میشود و قید مروت را نیز در تعریف عدالت قبول ندارد (بر خلاف نظر مشهور). هر چند این بحث در مورد عدالت شاهد است، از آنجا که در برخی موارد دیگر (مانند امام جماعت، قاضی، …) صفت عدالت لازم است، مباحث طرح شده راهگشای نظری و عملی در آن موارد نیز خواهد بود.
شهادت
شاهد
عدالت
فسق
ملکه
کبیره
صغیره
اصرار
مروت
جرح
تعدیل
2005
04
21
17
36
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42214_b0ee4ec0d499d05e248ece105ffffd52.pdf
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
تثلیث از دیدگاه ابن عربی و عبدالکریم جیلی
علی
اشرف امامی
تثلیث از آموزههای اصلی در الهیات مسیحی است که در متن مقدس قرآن صراحتاً مردود و اعتقاد به الوهیت عیسی (ع) کفر تلقی شده است. از طرف دیگر در بین عارفان مسلمان، ابن عربی و عبدالکریم جیلی در آثار خود از نوعی تثلیث یاد کردهاند. در این جستار ضمن بررسی دیدگاه هر یک از این دو عارف در مورد الوهیت عیسی (ع)، مصادیق تثلیث از آثار آنان نقل شده و در خاتمه، میزان تفاوت این تثلیث با تثلیث مصوَّب و معهود در مسیحیت (شورای نیقیه) مورد بررسی قرار گرفته است.
انسان کامل
الوهیت
تثلیث
روح القدس
قدیم
کفر
همذات
2005
04
21
37
53
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42217_56b83d2de2df5dc57f353620500b71b4.pdf
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
شرط ضمان امین در فقه امامیه.
علیرضا
باریکلو
یکی از موضوعات قابل بررسی شرط ضمان امین است زیرا در عرف جامعه در بسیاری از معاملات امانی، شرط ضمان امین میشود. بنابراین، ضروری است که وضعیت چنین شرطی از لحاظ فقهی روشن گردد. نظریات فقهی در این مورد را میتوان در سه گروه خلاصه کرد: نخست نظریة بطلان شرط و عقد به استناد اینکه شرط خلاف مقتضای ذات عقد است؛ دوم نظریه بطلان شرط، به این دلیل که شرط ضمان امین، شرطی مخالف با کتاب و سنت است؛ سوم نظریه صحت شرط، زیرا دلیلی بر بطلان چنین شرطی وجود ندارد و آنچه در مورد بطلان شرط یا عقد به سبب شرط گفته شده است، قابل استناد نیست.
ضمان
امین
شرط
عقد
خسارت
2005
04
21
55
80
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42218_22f7e180ea725cd724a8bd7adb0d0f60.pdf
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
حق حبس
احمد
باقری
محمدصادق
طباطبایی
بیتردید تحقق هر عقد و قرارداد، هم موجد تعهدات و تکالیفی بر طرفین آن است و هم حقوق و اختیاراتی به آنها میدهد. حق حبس از جمله حقوقی است که غالباً در معاملات معوض به وجود میآید. شاید در بادی امر توهم گردد که این تعبیر یک اصطلاح حقوقی صرف باشد که در مکاتب مختلف حقوقی به کار میرود، حال آنکه از دیرباز در میان فقیهان مطرح شده و به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.در این نوشتار علاوه بر اینکه مسائل عمدة مربوط به حق حبس که بطور پراکنده در متون فقهی وجود دارد، از لابلای آثار مکتوب فقیهان استخراج و مدون شده است، پندارهای نادرستی چون تعمیم موضوع آن به هر نوع امتناع، انحصار آن در عقد بیع و حتی لزوم دو طرفه بودن آن، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش صورت گرفته در این جستار میتواند ابهام و اجمال موجود در تنها مادة قانونی در موضوع حق حبس را بر طرف سازد و زمینة اصلاح قانون و احیاناً افزودن موادی بر آن، به منظور رفع نارسایی موجود فراهم آورد.
حبس
حق
بیع
عقد معارضی
عین
منفعت
امتناع
قبض
اقباض
تسلیم
تملیک
عوض
معوض
2005
04
21
81
114
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42219_933dd8083905b012bcef40f2ba0d2722.pdf
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
توبه و سقوط مجازاتها
محمدعلی
داوریار
گرچه توبه از بنیادهای حقوق کیفری اسلام است که برای اصلاح مجرم و خطاکار در نظر گرفته شده است و حتی در پارهای موارد، باعث سقوط (عفو) مجازت میشود، کمتر میبینیم که در محاکم قضایی و در نزد قضات از آن برای سقوط مجازات مجرمان استفاده شود. در این مقاله ضمن بررسی مسألة توبه و بیان دلایل فقهی در این باره، به چگونگی و اهمیت استفاده از آن در سقوط مجازات مجرمان پرداختهایم و چنین نتیجه گرفتهایم که اگر به توبة متهم و مجرم توجه خاصی بشود (البته با توجه به آیات و روایاتی که در این زمینه وجود دارد)، شاهد آن خواهیم بود که هم بسیاری از مجرمان از این امتیاز بهرهمند میشوند و هم جامعه شاهد کاهش تعداد زندانیان و اجرای مجازات در مورد خطاکاران و اصلاح آنان خواهد بود و به این نتیجه رسیدهایم که بهانههای موجود دربارة توبه باید برداشته شود و به صرف اظهار لفظی، توبه پذیرفته گردد چون در مورد توبه چیزی جز بقای آن شرط نیست. در ضمن، در صورت حصول توبه و سقوط مجازات، حذف سوء سابقه از سجل کیفری مجرم توبه کننده و تأسیس نهادی تحت عنوان «نهاد توبه» در دستگاه قضایی پیشنهاد شده است.
توبه
مجازات
قانون
کیفر
حد
تعزیر
2005
04
21
115
132
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42222_7ac5b3e1b8577d990e5b14496c67dd68.pdf
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
بررسی شرط مماثلت قصاص میان مرد و زن
محمدحسین
شعبانی
حسین
ناصری مقدم
یکی از موضوعات مهم در باب حقوق بشر اسلامی، تفاوتهای فقهی و حقوقیای است که میان مرد و زن قرار داده شده است. دیة مرد دو برابر دیة زن است و گرچه مرد در برابر کشتن زن، قصاص میشود ولی فقیهان امامیه بر این باورند که در صورت قصاص مرد در برابر زن، خانوادة زن باید «مازاد دیه» یعنی نیمی از دیه را به خانواده مرد برگردانند. در مقابل این نظریه، جهمور فقیهان اهل سنت و اندکی از فقه آشنایان معاصر امامیه، برگرداندن مازاد دیه را از سوی خانواده زن، لازم نمیدانند. در این نوشتار، مدّعا و ادلة طرفین بررسی شده است.
قصاص
دیه
مازاد دیه
قصاص مرد در برابر زن
2005
04
21
133
150
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42220_b625c7da8eda706e89ac93da9b2b5336.pdf
فقه و اصول
JFU
2008-9139
2008-9139
1384
37
1
نقد و بررسی مادة 637 قانون مجازات اسلامی
ابراهیم
قدسی
علی
پورزرین
رابطة نامشروع و عمل منافی عفت غیر از زنا از دیدگاه فقهی، حرام و از دیدگاه حقوقی، جرم و مجازات آن تعزیر است. در فقه و حقوق تعریف جامع و مانعی از این دو موضوع ارائه نشده است. ماهیت و تعریف جرم «روابط نامشروع» با جرم «عمل منافی عفت غیر از زنا» فرق دارد و میتوان آن دو را این گونه تعریف کرد که روابط نامشروع عبارت است از هر گونه ارتباط میان مرد و زن نامحرم با قصد لذت بردن و عمل منافی عفت غیر از زنا عبارت است از هر گونه تماس جسمی و فیزیکی میان مرد و زن نامحرم به قصد لذت بردن بدون اینکه مواقعهای صورت بگیرد. قانونگذار مقدار مجازات تعزیر را برای آن دو مشخص نکرده است و با توجه به تفاوت ماهیت دو موضوع میزان شلاق باید متفاوت باشد. در این مقاله موضوع «روابط نامشروع» و «عمل منافی عفت غیر از زنا» از دو دیدگاه فقهی و حقوقی مورد نقد و بررسی قرار میگیرد.
رابطه’ نامشروع
عمل منافی عفت
ادله’ اربعه
رکن قانونی
رکن مادّی
رکن معنوی
2005
04
21
151
182
https://jfiqh.um.ac.ir/article_42221_6ae4439935952be7b1875c8be7e63e6c.pdf