دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصحکیم محقق حاج ملاهادی سبزواری9223911810.22067/jfu.v1i1.87491FAسیدجلال الدین آشتیانینامشخصJournal Article20201020یکی از فلاسفه بزرگ ایرانی بعد از صدرالدیم محمد بن ابراهیم شیرازی (م.1050ه . ق) که در انضار و افکار فلسفی تابع و شارح کلامات اوست حکیم و عارف فرزانه حاج ملاهادی سبزواری(م1212-1288ه ق) است.<br />این فیلسوف بزرگوار از تلامیذ بنام و برجسته حکیم بارع آخوند ملااسماعیل اصفهانی درب کوشکی و آخوند ملاعلی نوری می باشد و مدت کمی هم بدرس آقا سیدرضی لاریجانی عارف مشهور مدرس نامدار آن عصر حاضر شده است ولی در افکار و عقاید مانند دو استاد بزرگوار خود تابع ملاصدر و مدافع مکتب اوست. لذا در عرفانیات از آنچه که ملاصدرا از کتب عرفا نقل کرده و یا مختار خود قرار داده استتجاوز ننموده استو فیلسوفی است الهی متمایل به عرفان برخلاف مرحوم آقا محمدرضا قمشه ای ک در عرفانیات راسخ و محقق بودو کتب عرفا را مثل اتباع محی الدین تدریس مینموده است و در تدریس کتب فلسفی (فلسفه مشاء و اشراق و کتب ملاصدرا ) کمال مهارت داشت.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصاجوبۀ مسائل میرزاابوالحسن رضوی23503911910.22067/jfu.v1i1.87494FAحکیم سبزواریدانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20201020سألنی السد الوجیه العالم النبیه الفقیه ابن الفقیه والذی هو سرّ ابیه و البارع الوارع المؤتمن آقا میرزا ابوالحسن ضاعف الله تأییده و فرّ تمجیده، ابن مجتهد الزمان و فقیه الدوران، مروج الدین المصطفوی آقا میرزا محمدالرضوی اعلی الله مقامه؛ عن عده مسائب بعثها الی من مراحل الأغتیاب مستدعیا لتحریر الجواب و انی لضیق مجالی و ان لم اکن لتحریرها فی مندوحه؛ لکن حدانی علیه جوده تلک القریحه و بعد غوره و حسن طوره فلم یرض نفسی بابداء المعذره فتبادرت الیه بحسب المقدره فانه ان لم یسعد الحال للتفصیل فالجواب بالأجمال غیر ناء عن ایتاء بالجمیل اذ «المیسورلا یسقط بالمعسور» فلنقبل علی اهداء سطور مستمدا من نور النور بهر نوره.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصشعر و شاعری اسرار سبزواری51643912010.22067/jfu.v1i1.87497FAاحمد گلچین معانیدانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20201020دیوان اشعار حکیم متأله و عارف متشرع حاج ملاهادی اسرار سبزواری اعلی الله مقامه سه بار بطبع رسیده و بهترین چاپ آن با مقدمه و تصحیح آقای سید محمد رضا دائی جواد، و بسرمایه کتابفروشی ثقفی اصفهان در سال 1338 خورشیدی به قطع وزیری و طبع سربی در 160 صفحه نشر یافته و بخشی از آن بذکر افکار فلسفی و عرفانی و صنایع لفظی اشعار حکیم اختصاص دارد.<br />اگرچه فاضل مصحح در تشخیص خود و تعیین حد متوسط برای اشعار اسرار سبزواری بخطا نرفته است، ولی حق اینست که گفته شود: شاعری دون مقام حکیم است. و تفنن شعری حکما را نباید بحساب شاعری ایشان آورد، چه قصد عمده این طایفه از توسل به شعر بیان افکار فلسفی بوده و غالبا پایبند قیود شعری نبوده اند.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصابوالحسن بیهقی فرید خراسان و شرح نهج البلاغه64773912110.22067/jfu.v1i1.88441FAمحمود مهدوی دامغانینامشخصJournal Article20201020چون نشریه حاضر به یادبود صدمین سال وفات حکیم بزرگوار حاج ملاهادی سبزواری و به منظور بزرگداشت آن فیلسوف بزرگ منتشر گردیده است مناسب دانستند که شرحی درباره بیهق در آن مندرج گردد و یادی از دانشمند بزرگ آن خطه یعنی ابوالحسن علی بن زید بیهقی که فتاد چهار و یا هفتاد و هشت کتاب در رشته های مختلف علوم و فرهنگ اسلامی نوشته است بشود. ضمنا نسخه «شرح نهج البلاغه دانشمند مزبور که در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می شود نیز معرفی گردد.<br />نگارش مقاله مزبور به این بنده پیشنهاد شد و اگر چه خود را در خور نمی بیند ولی جهدالمقلی بعمل آورد که امید است مفید به فایده مختصری باشد.این مقاله، شامل سه قسمت است: اول بیهق، دوم ابوالحسن علی بن زیدالبیهقی، سوم شرح نهج البلاغه.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخص«حنیف»78863912210.22067/jfu.v1i1.88443FAاحمد احمدینامشخصJournal Article20201020مذهب در نزد عرب پیش از اسلام چه مفهومی داشته و اعتقادات این مردم بر چه مبانی و اصولی استوار بوده بحث مفصل و دلکشی دارد. بعضی از نقاط این بحث کمی مبهم است. یکی از این موارد بحث درباره «حنفاء» است. آیا اینان مذهبی مستقل و کتابی مدون داشته اند و یا مسلکی خاص و روشی مخصوص بوده است؟ آقای احمدی این بحث را با ترجمه این مقاله از دائره المعارف اسلام (چاپ جدید: ص 165) آغاز کرده اند. مونتگمری وات این مسأله را از دید مخصوص خود می بیند. تردید نیست که جای بحث و گفتگو برای دانشمندان باز است.<br />همینقدر هست که از زبان خاورشناسی این بحث کشیده می شود تا نظر صاحبنظران چه باشد؟دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصمعرفه النفس یا خودشناسی871123912310.22067/jfu.v1i1.88935FAجعفر زاهدینامشخصJournal Article20201020یکی از اموری که پیوسته دانشمندان جهان متوجه آن بوده و از عهد باستان تا کنون در مطالعه آن کوشیده و با اسلوب های فنی و روش های علمی به کنجکاوی و بررسی آن پرداخته اند، مسئله معرفه النفس و خودشناسی استکه خود یگانه وسیله شناسائی رمز حیات و کلید آگاهی به آثار و خواص موجودات و موجب علم بمنافع و مضار ذاتی و درک ملائم و منافر طبعی آنست بلکه اساس عرفان و شناسائی ایزد منان می باشد. چنانکه می فرماید «من عرف نفسه فقد عرف ربه» هر کس خود را بشناسد همانا پروردگار را خواهد شناختدانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصحدود خراسان در طول تاریخ1131533912410.22067/jfu.v1i1.88936FAکاظم مدیرشانه چینامشخصJournal Article20201020وازه خراسان:<br />معنی خراسان را سرزمین نورانی یا طالع نوشته اند و آن را مرکب ازلفظ (خور) به معنی خورشید و (آسان) به معنی مشرق دانسته اند. ولی ابوالفداء-732ه، و یاقوت آسان را به معنی محل گرفته اند. لسترنج می نویسد: خراسان در زبان قدیم فارسی به معنی خاور زمین است. این اسم در اوائل قرون وسطی به طور کلی بر تمام ایالات اسلامی که در سمت خاور کویر لوت تا کوههای هند واقع بود، اطلاق می گردید. شادروان دهخدا سخن لسترنج را بدون اظهارنظر در لغتنامه آورده است.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصصبی ها، صابئین1541693912510.22067/jfu.v1i1.88938FAمحمود رامیاردانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20201020درباره صابئین sabians، و چگونگی آئین ایشان سخن بسیار رفته و اختلاف نظر زیاد است. هنوز بحث و تحقیق در این باره ادامه دارد. شماره مردمی که در این روزگار به این دین و آئین گرویده اند بسیار کم است. ولی از آنجا که در قرآن ذکری ازآنها شده نشانه آنست که بهنگام ظهور اسلام مردمی در مکه و عربستان این دین را داشته اند و به آن گرویده بودند. ولی اینها چه کسانی بوده اند و دینشان چگونه بوده، در میان دانشمندان کهن و محققین معاصر اختلاف نظر عمیق است. حتی نام های مختلفی برآنها نهاده اند.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصاصول تصوف اسلامی1701813912610.22067/jfu.v1i1.88939FAعبدالمحسن مشکوه الدینینامشخصJournal Article20201020از جمله روشهای علمی و عملی مخصوصی که در خلال قرن دوم هجری میان مسلمانان پدید آمد و در قرن سوم و چهارم رواج کامل یافت، روش تصوف نام داشت و پیدایش آن، مانند سایر فرق اسلامی دارای علل و اسبابی خاص بود که برای پرداختن به جزئیات آن فرصت کافی لازم است. اما به طور اجمال، باید گفت: که برای پرداختن به جزئیات آن فرصت کافی لازم است. اما به طور اجمال، باید گفت: که کلیه انشعابات و تفرقات اسلامی و پیداشدن روش های گوناگون مذهبی هنگامی بوده است که دین مقدس اسلام از جزیره العرب قدم بیرون نهاده و در اثر برخورد کردن تعالیم نظری و عملی اسلامی با افکار و عادات و سنن موروثی محلی و آمیزش پیروان ادیان گوناگون و عناصر مختلف اجتماعی با مسلمانان و علاوه بر آنها برخورد کردن سیاست های حکومت های اسلامی در دوره های مخصوص با عوامل سیاسی محلی، همه این امور مجتمعا تفرقه آرا، و عقاید روشهای معینی را پدید آورد.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصنیشابور مرکز خراسان1822263912710.22067/jfu.v1i1.88982FAعبدالحمید مولوینامشخصJournal Article20201020در سواحل رودخانه های بزرگ، از قبیل نیل و دجله و فرات و کارون و سند و امثال آن به واسطه وجود آب فراوان، موجبات تمدن و شهرنشینی زودتر از جاهای دیگر مهیا بوده است. و اگر در محلی رود بزرگ نبوده بناچار مردم در کنار رودهای کوچک کوهستانی، طرح سکونت انداخته و شهرنشینی را پایه گذاری کرده اند و بعدا در دامنه کوههای بزرگ که آبریز وسیع تری دارد، بفکر تهیه و جریان آبهای زیرزمینی افتاده و مخصوصا ایرانیان که فهم و درک بهتری داشته اند به حفر کاریز پرداخته و با آبهای زیرزمینی متناسب با ادوات زمان ، اراضی زیادی از دشت دامنه کوهها را آباد و تحت کشت و زرع درآورده اند.<br />دشت پهناور دامنه کوه نیشابور، که از مخازن برفهای کوه های نیشابور بهره مند است. به واسطه رودخانه «دیزباد» و «گرینه» و «دررود» و «خرو» و «بوژان» و «میرآباد» و «خرسف رود» زودتر از دیگر مناطق خراسان، جامه تمصر بخود پوشیده و آباد و مردم نشین شده است.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصآیات الایات فرقانی اولین کشف الآیات از شهاب الدین احمد بن مدون نیشابوری2272503912810.22067/jfu.v1i1.88996FAمحمد واعظ زاده خراسانیدانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20201020قرآن کریم نه تنها چراغی روشن و مشعلی فروزان جهت نیل به سعادت دنیوی و اخروی است و از این راه به تربیت نفوس و گسترش فضائل اخلاقی و به طور کلی بسط اعمال صالحه و خیرات، بطور خارق العاده ای موثر بوده و هست بلکه این کتاب جاویدان، در طول تاریخ خود مبدء تحول و نهضت علمی بیسابقه و سبب پیدایش رشته های مختلف علوم گردیده است. تا حدیکه باید گفت: بجز علوم دخیل (علوم اوائل) که مسلمانان از ملل پیش از خود و یا ملتهای مجاور، اقتباس کرده اند، سایر علوم و دانشهای اسلامی اعم از تاریخ و علوم ادبی و شرعی و عقائد، همه بلاواسطه یا مع الواسطه ، مقتبس و یا منبعث از قرآن بوده است.دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصمقدمه آیات الآیات فرقانی2502773912910.22067/jfu.v1i1.88997FAملاحسین واعظ کاشفی سبزوارینامشخصJournal Article20201020زیباترین آیتی که نکته شناسان حقایق قرآنی دیباچه صحایف معانی را به بیان آن مجلی و محلی سازند و خجسته ترین صورتی که حافظان مخازن دقایق فرقانی عنوان جراید سبع مثانی را به ثبت شطری از آن موقع و مرقع گردانند وظایف حمدی تواند بود علت کلمته که رایات ظهور کلام معجز نظامش علی مرورالایام ، در عرصه انانحن نزلنا الذکرو انا له لحافظون مرفوع و منصوب است. و سور صور اعجاز کلمات باهرات کتاب معانی قبابش علی کرورالشهور و الاعوام بر صحیفه لیدبرواآیاته و لیتذکر اولوالاباب مرقوم و مکتوب است. دانشگاه فردوسی مشهدفقه و اصول2008-91391119690220نامشخصگویم: «که نمرد زنده تر شد»2782813913010.22067/jfu.v1i1.88999FAمحمود کاخکینامشخصJournal Article20201020از سالها پیش ، یادداشتهایی چند تحت عنوان مبهمات تاریخ گردآورده ام. به اشاره و پیشنهاد دانشمندی ارجمند قسمت مربوط به مرحوم حاج ملاهادی سبزرواری را از آن میان، خارج نویس کرده و برای چاپ در نشریه «یادبود صدمین سال» آن حکیم، ارسال داشت.<br />مرحوم حاج ملاهادی سبزواری فرزند مرحوم حاج ملامحمدمهدی از اعاظم حکماء اسلام در ایران بشمار می رود. و بی هیچ گفت و گوی، مشهورترین فیلسوف ایرانی در قرنسیزدهم هجری می باشد.