خوانش دیدگاه سیداحمد خوانساری پیرامون استصحاب با تکیه بر کتاب جامع المدارک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بی‌گمان شناخت آرای اصولی هر فقیه، نقش بسزایی در فهم رویکرد فقهی او دارد. آیت‌الله سیداحمد خوانساری صاحب کتاب گران‌سنگ جامع المدارک از فقهای بزرگ معاصر است. از ایشان باوجود آثار متعدد فقهی و اعتقادی، متأسفانه کتاب اصولی به یادگار نمانده است تا بتوان با مراجعه به آن، دیدگاه‌های اصولی‌اش را شناسایی کرد. آرای اصولی وی را باید در کتب فقهی‌اش و از خلال احکام جزئی جست‌وجو کرد. در میان اصول عملیه، استصحاب چه ازنظر گستردگی موارد و چه به دلیل اینکه از اصول محرزه است، جایگاه ویژه‌ای دارد. در این جستار با مراجعه به کتاب فقهی جامع المدارک، در پی کشف دیدگاه ایشان دربارهٔ چیستی و چگونگی استصحاب هستیم. با الگوگیری از این نوشتار می‌توان دیگر آرای اصولی وی را به دست آورد و حلقه‌های مفقودهٔ اصول فقه ایشان را بازسازی کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابن‌رشد، محمدبن‌احمد، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
ابن‌شهیدثانی، حسن‌بن‌زین‌الدین، معالم الاصول (با حواشى سلطان العلماء)، چاپ‌دوم، قم: قدس، 1376.
استرآبادى، محمدامین‌بن‌محمدشریف‌؛ نورالدین موسوى عاملی، الفوائد المدنیة و بذیلة الشواهد المکیة، چاپ‌دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1426‍ق.
انصارى، مرتضى‌بن‌محمدامین، فرائد الاصول، چاپ‌دوم، قم: مجمع فکر اسلامی، 1422ق.
آخوند خراسانى، محمدکاظم‌بن‌حسین، کفایة الاصول، چاپ‌اول، قم: آل البیت، 1409ق.
بحرالعلوم، محمدمهدی‌بن‌مرتضی، المصابیح، مخطوط، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
تفتازانی، مسعودبن‌عمر، حاشیۀ شرح مختصر الاصول، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
تونى، عبدالله‌بن‌محمد، الوافیة فی أصول الفقه، چاپ‌دوم، قم: مجمع فکر اسلامی، 1415ق.
جمعى از مؤلفان، «شخصیت آیت‌الله سید احمد خوانساری» مصاحبه با جمعی از اساتید، مجلۀ فقه اهل بیت علیهم السلام، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، ش17 صص 245-229 و ش 18، صص345-352، 1389.
جوهرى، اسماعیل‌بن‌حماد، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ‌اول، بیروت: دار العلم للملایین، 1410‍ق.
حائرى، مرتضى، مبانى الاحکام فی أصول شرائع الاسلام، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، 1424ق.
حر عاملی، محمدبن‌حسن، الفصول المهمة فی أصول الائمة، تکملة الوسائل، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ معارف اسلامى امام رضا(ع)، 1418ق.
حر عاملی، محمدبن‌حسن، الفوائد الطوسیة، چاپ‌اول، قم: چاپخانۀ علمیه، 1403‍ق.
خوانسارى، احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چاپ‌دوم، قم: اسماعیلیان، 1405ق.
خویى، ابوالقاسم، دراسات فی علم الاصول، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ دایرة المعارف فقه اسلامی، 1419ق.
خویى، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، چاپ‌چهارم، قم: دار الهادى، 1417ق.
رضوی قمی، صدرالدین، شرح الوافیه، مخطوط، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
سبحانى تبریزى، جعفر، المحصول فی علم الااصول، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع)، 1414ق.
شبیری زنجانى، موسی، کتاب نکاح، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ پژوهشى رأى‌پرداز، 1419ق.
شهید ثانى، زین‌الدین‌بن‌على، تمهید القواعد، چاپ‌اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه، 1416ق.
صدر، محمدباقر، بحوث فی علم الاصول، چاپ‌سوم، به‌تقریر سیدمحمود هاشمی شاهرودی، قم: مؤسسۀ دایرة المعارف فقه اسلامی، 1417ق.
طریحی، فخرالدین‌بن‎محمد، مجمع البحرین و مطلع النیرین، قم: البعثه، 1414ق.
طوسى، محمدبن‌حسن، العُدة فی أصول الفقه، چاپ‌اول، قم: علاقبندیان، 1417ق.
عاملی، حسین‌بن‌عبدالصمد، العقد الطهماسبی، مخطوط، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
عراقى، ضیاءالدین، نهایة الافکار، چاپ‌سوم، به‌تقریر محمدتقی بروجردی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
علم الهدى، على‌بن‌حسین، الذریعة إلى أصول الشریعة، چاپ‌اول، تهران: دانشگاه تهران، 1376.
کراجکی، محمدبن‌علی، کنز الفوائد، قم: دار الذخائر، 1410ق.
مجاهد، محمدبن‌علی، المناهل، چاپ‌اول، قم: آل البیت(ع)، بی‌تا.
محقق حلى، جعفربن‌حسن، معارج الاصول، چاپ‌اول، قم: آل البیت، 1403ق.
محقق خوانسارى، حسین‌بن‌محمد، مشارق الشموس فی شرح الدروس، به‌تصحیح سیدجوادابن‌الرضا، بی‌جا: نرم‌افزار جامع فقه اهل بیت(ع)، بی‌تا.
محقق خوانسارى، حسین‌بن‌محمد، مباحثى از اصول فقه، چاپ‌اول، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1362.
محقق سبزوارى، محمدباقربن‌محمدمؤمن، ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، چاپ‌اول، قم: آل البیت(ع)، 1247ق.
محقق سبزوارى، محمدباقربن‌محمدمؤمن، کفایة الاحکام، چاپ‌اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1423ق.
مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، چاپ‌پنجم، به‌تعلیق زارعی، قم: بوستان کتاب، 1387.
مفید، محمدبن‌محمد، التذکرة باصول الفقه، چاپ‌اول، قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، 1413ق.
میرزاى قمى، ابوالقاسم‌بن‌محمدحسن، القوانین المحکمة فی الاصول، چاپ‌اول، قم: احیاء الکتب الاسلامیة، 1430ق.
نائینى، محمدحسین، اجود التقریرات، چاپ‌اول، به‌تقریر سیدابوالقاسم خویی، قم: عرفان، 1352.
نائینى، محمدحسین، فوائد الاُصول، چاپ‌اول، به‌تقریر محمدعلی کاظمی خراسانی، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه، 1376.
نراقى، مهدى‌بن‌ابى‌ذر، انیس المجتهدین فی علم الاصول، چاپ‌اول، قم: بوستان کتاب، 1388.
نراقى، مهدى‌بن‌ابى‌ذر، جامعة الاصول، چاپ‌اول، قم: کنگرۀ بزرگداشت نراقیین، 1422ق.
 
 
 
CAPTCHA Image