گسترة حجیت خبر واحد در مکتب محقق اردبیلی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

یکی از پر کاربردترین ادلۀ استنباط احکام شرعی خبر واحد است که قبول یا رد آن و تحدید آن تاثیر به سزایی در نتایج استنباط خواهد گذارد.محقق اردبیلی به عنوان یکی از نوابغ فقه امامیه در قرن دهم هجری، با نگرش خاصی که به این منبع استنباط احکام داشته است، تنها حجیت خبر صحیح اعلایی را قابل قبول و حجیت دیگر اخبار را در علم اصول مردود دانسته است.. این دیدگاه، تاثیر به سزایی در فقه او به جای نهاده است، به گونه‌ای که در اثبات حکم تحریم به دلیل عدم صحت اخبار، دست از فتوای تحریم برداشته و در اکثر موارد به دلیل احتیاط علمی و عملی ایشان که برخاسته از زهد و تقوی وی می‌باشد، قائل به حکم کراهت شده است.نیز به دلیل همین رأی، در تخصیص عمومات کتاب و اخبار متواتر توسط خبر واحد نیز بسیار محتاط بوده و تنها خبر خاص و واحد صریح را برای تخصیص عمومات حجت دانسته است.در این تحقیق برآنیم تا دیدگاه محقق اردبیلی دربارة خبر واحد و ادلة آن را بررسی نموده و نتایج و کاربردهای آن را در مکتب فقهی محقق اردبیلی، مورد تحلیل قرار دهیم.

کلیدواژه‌ها


قرآن.
إبن­إدریس حلیّ، محمد­بن­إدریس، السرائر­الحاوی­لتحریر الفتاوی، دوم، قم: مؤسسة­النشرالإسلامی، 1410 ق.
اردبیلی، احمد، مجمع­الفائدة­­والبرهان­فی­شرح­إرشادالأذهان، قم: مؤسسة­النشرالإسلامی، 1413 ق.
همو، زبدةالبیان­فی­أحکام­القرآن، اول، قم: کنگره­­ی­مقدس­اردبیلى.
استرآبادی، محمدامین، الفوائد­المدنیه­والشواهدالمکیة، اول، قم: مؤسسة­النشرالإسلامی، 1424 ق.
انصاری، مرتضی، فرائدالأصول، قم: مؤسسةالنشرالإسلامی، 1367.
بهبهانی، وحید، الفوائدالحائریة، اول، قم: مجمع­الفکرالاسلامی، 1415ق.
حرّ­عاملی،محمد‎بن حسن، وسائل­الشیعة،تهران: دار­الکتب­الاسلامیة.
خویی،سید­ابو­القاسم، معجم­الرجال­الحدیث، بیروت: دار­الزهراء،.
ربانی، ‌محمد­حسن، دانش­درایة­الحدیث، اول، مشهد: دانشگاه­علوم­رضوی، 1380.
سبحانی، جعفر، أصول­الحدیث، دوم، قم: مؤسسةالإمام­الصادق(علیه­السلام)، 1419ق.
سید­مرتضی، سیدعلی­بن­الحسین، الذریعة، تهران: انتشارات ­دانشگاه تهران: 1376.
شهید­ثانی، زین­الدین­بن­علی، الرعایة، دوم، قم: کتابخانه­ی­آیةالله­ مرعشی نجفی، 1413ق.
صدوق، محمدبن­علی، کمال­الدین، دوم، تهران: دارالکتب­الاسلامیة، 1395ق.
ضمیری، محمد­رضا، دانشنامه­ی­اصولیان شیعه، اول، قم: مؤسسه­ی­ بوستان کتاب، 1384.
طوسی، محمدبن­حسن، العدة، اول، چاپخانه­ی ستاره.
عاملی، حسن­بن­زین­الدین، منتقی­الجمان، اول، قم: مؤسسة­النشرالإسلامی، 1362.
علامه­ی­­حلی،‌حسن بن یوسف، خلاصةالأقوال، قم: دار­الذخائر.
غفاری، علی­اکبر، تلخیص­مقباس­الهدایة، اول، تهران: دانشگاه­امام­صادق(علیه­السلام)، 1369.  
 فیض، علی­رضا، مبادی­فقه­واصول، تهران: انتشارات­دانشگاه­تهران: 1376.
محقق­حلی، جعفر­بن­حسن، معارج­الأصول، اول، قم: مؤسسة سیّدالشهداء(علیهالسلام)، 1407ق.
همو، المعتبر­فی­شرح­المختصر، اول، قم: مؤسسة­سیّدالشهداء(علیه­السلام).
مفید، محمدبن نعمان،التذکرة­بأصول­الفقه، اول، قم: کنگره­ی جهانی شیخ مفید،1413ق.
مؤدب،رضا، درسنامه­ی­ درایهالحدیث، اول، قم: مرکز جهانی­علوم­اسلامی1383.
نایینی، محمد حسین، فوائد­الأصول، قم: مؤسسة­النشرالإسلامی،1417ق.
بیرشک، حسین، مکتب شیخ مفید، دانشگاه­امام صادق (علیه‏السلام)، پایان نامه­ی دکتری، تهران:1387.
CAPTCHA Image