بررسی ماهیت فقهی استخراج رمزارزها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، قم، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

3 طلبهٔ سطح چهار، گروه فقه و مبانی حقوق، حوزهٔ علمیهٔ جامعة النور، شیراز، ایران

4 دانش‌آموختهٔ دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، پژوهشکدهٔ امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

    رویدادهای نوظهور در دنیای فناوری، فقها را به تلاشی مضاعف برای منطبق‌ساختن آن‌ها با نهادها و بایدها و نبایدهای فقهی و قاعده‌مندکردنشان فرا می‌خواند. یکی از این فناوری‌ها استخراج رمزارزهاست. در جستار حاضر، به‌منظورِ مشخص‌شدن حکمِ استخراج رمزارز، ماهیت فقهی آن به‌روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است. طبق این بررسی‌ استخراج رمزارز با عقد اجاره، از جهت چگونگیِ ایجاب و شروط متعاقدین انطباق ندارد؛ با حیازت مباحات نیز تفاوت موضوعی دارد؛ ازآن‌رو که حیازت تنها به دو شکل اصلی و بالعرض اتفاق می‌افتد و هیچ‌یک منطبق بر عملیاتِ استخراج رمزارز نیست؛ یعنی این‌طور نیست که تعدادی رمزارز وجود داشته باشد که فرد با استفاده از ابزاری، آن‌ها را برگیرد تا معدن کاوی محسوب شود؛ بلکه در قبالِ کاری که انجام داده است، مقداری رمزارز به او داده می‌شود. استخراج رمزارز با عقد هبه نیز، از لحاظ شرایط موجب و قابل و قبض، تفاوت دارد و سرانجام استخراج رمزارز را می‌توان بر جعالهٔ عام منطبق کرد. دراین‌حال جعاله‌بودن به‌معنای مشروعیت این عمل نیست، بلکه مشکلات دیگری همچون فقدانِ ‌مالیت، سفهی‌بودن استخراج رمزارز و... وجود دارد که باید موضوع پژوهش‌های دیگری قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


©2024 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)

آخوند خراسانى، محمدکاظم‌بن‌حسین. حاشیة المکاسب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. 1406ق.
حسینی عاملى، محمدجوادبن‌محمد. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة. قم: دفتر انتشارات اسلامى. 1419ق.
حلى، جعفربن‌حسن. ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: اسماعیلیان. 1387ق.
خمینى، روح‌الله. تحریر الوسیلة. ترجمهٔ علی اسلامی. قم: دفتر انتشارات اسلامى. 1425ق.
خمینى، روح‌الله. تحریر الوسیلة. قم: دار العلم. بی‌تا.
خمینى، روح‌الله. کتاب البیع. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره. 1421ق.
خوانسارى، محمد. الحاشیة الثانیة على المکاسب. بی‌جا: بی‌نا. بی‌تا.
خویی، ابوالقاسم. المستند فی شرح العروه الوثقی. به‌تقریر مرتضی بروجردی. بی‌جا: بی‌نا. بی‌تا.
خویى، ابوالقاسم. منهاج الصالحین. قم: مدینة العلم. 1410ق.
سلیمانی‌پور، محمدمهدی، حامد سلطانی‌نژاد، مهدی پورمطهر. «بررسی فقهی پول مجازی»، دو فصلنامۀ علمی‌پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی. س6، ش2، بهار و تابستان1396، ص 36تا58
شهید اول، محمدبن‌مکى. اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة. بیروت: دار التراث؛ الدار الإسلامیة. 1410ق.
شهید ثانى، زین‌الدین‌بن‌على. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. حاشیهٔ محمد کلانتر. قم: کتاب‌فروشى داورى. 1410ق.
شهید ثانى، زین‌الدین‌بن‌على. مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 1413ق.
صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر. جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 1404ق.
طاهرى، حبیب‌الله. حقوق مدنى. قم: دفتر انتشارات اسلامى. 1418‍ق.
طباطبایی، على‌بن‌محمد. ریاض المسائل. قم: آل‌البیت(ع). 1418ق.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف. شرح تبصرة المتعلمین. ترجمه و شرح علی محمدى. بی‌جا: بی‌نا. بی‌تا.
علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف. تبصرة المتعلمین فی احکام الدین. تهران: مؤسسۀ چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. 1411ق.
علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف. تذکرة الفقهاء. قم: آل‌البیت(ع). 1414ق.
علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف. قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى. 1413ق.
محسن خردمند. «بررسی فقهی استخراج و مبادله رمزارزها با تمرکز بر شبکۀ «بیت کوین»»، مجلۀ معرفت اقتصاد اسلامی. س10، ش2، بهار و تابستان 1398، ص 78تا93 .
محقق حلى، جعفربن‌حسن. شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: اسماعیلیان. 1408ق.
محقق داماد، سیدمصطفى. قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى. 1406ق.
محقق کرکى، على‌بن‌حسین. جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: آل‌البیت(ع). 1414ق.
مصطفوى، محمدکاظم. مائة قاعدة فقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى. 1421ق.
مقدس اردبیلى، احمدبن‌محمد. مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى. 1403ق.
نواب‌پور، علیرضا، احمدعلی یوسفی، محمد طالبی. «تحلیل فقهی کارکردهای پول‌های رمزنگاری شده (مورد مطالعه بیت کوین)»، فصلنامۀ اقتصاد اسلامی. س18، ش72، زمستان1397، ص 213تا243 .
https://arztoday.com/satoshi-nakamoto/#lwptoc8
https://exchaino.com/mag/bitcoin-halving
https://khanesarmaye.com/hash/#gref
CAPTCHA Image