The Function of Historical Evidences in Imamia Jurisprudence; Case Study of Hadiths Concerning Causes of Revelation

Document Type : Research Article

Author

Quran Teacher Training Faculty of Mashhad

Abstract

The hadiths concerning the cause of revelation are related from one aspect to Quran and hadith and from another to history. As far as the verses declaring religious commands which have causes of revelation are concerned, the jurisprudential aspect is added to the above said aspects. The Imamia jurists' attitude to historical evidences in general and to hadiths concerning causes of revelation specifically, affects how verses are inferred from the jurisprudential aspect through the understanding obtained from these hadiths.  In this paper, in order to explain the Imamia jurists' attitude to historical evidences, the function of hadiths concerning causes of revelation in Imamia jurists' works is investigated. For this purpose, the authors have borne in mind the difference of jurisprudential schools and attempted, in this way, to explain the diversity of ways Imamia jurists have treated hadiths concerning causes of revelation. The induction obtained from this investigation shows that the hadiths narrated from Imams, provided that the validity of their attribution is proved, have been cited among the main proofs of a jurisprudential ruling. On the other hand, the causes of revelation quoted by Sunnis have been mostly used as endorsing the jurisprudential inferences by Shiite. The hadiths concerning causes of revelation have a variety of functions in the Imamia jurists' works such as determining the conceptual components of words and inference jurisprudential rulings from the verse. However, providing the ground for jurisprudential inference from the verses apparently non- jurisprudential is one of the most important functions of these hadiths; since, without taking these hadiths into consideration, the verse has not directly referred to jurisprudential issues.                   

Keywords


ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1410 ق.
ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413 ق.
ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر، تحقیق: عبدالرزاق مهدی، بیروت، دارالکتاب العربی، طبعه الأولی، 1422 ق.
استرآبادی، محمد بن علی، آیات الأحکام، تحقیق: محمدباقر شریف‌زاده، تهران، معراجی، چاپ ‌اول، بی‌تا.
انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب الصلاة، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ انصاری، چاپ اول، 1415 ق.
ایروانی و شاه‌پسند، «تقابل سیاق و اسباب نزول در تفسیر آیه احصار»، کتاب قیم، سال اول، شماره 4، 1390، صص 31-52.
ایروانی و شاه‌پسند، «نقدی بر نظریه تحریم تدریجی خمر»، آموزه‌های قرآنی، شماره ۱۴،1390، صص ۳-۳۰.
آل طعان، احمد بن صالح، الرسائل الأحمدیة، قم، دار المصطفی لإحیاء التراث، چاپ اول، 1419 ق.
بحرانی آل عصفور، حسین، عیون الحقائق الناضره، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، طبعه الاولی، 1410 ق.
بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة، تحقیق: ایروانی و مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1405 ق.
بهجت، محمدتقی، بهجة الفقیه، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.
پاکتچی، احمد، «اندیشه‌های فقهی در سده 4-6»، اسلام؛ پژوهشی تاریخی و فرهنگی، کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ سوم، 1393.
پاکتچی، احمد، «اندیشه‌های فقهی در سده‌های متأخر»، اسلام؛ پژوهشی تاریخی و فرهنگی، کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ سوم، 1393.
ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان، تحقیق: ابومحمد بن عاشور، بیروت، دارإحیاء التراث، طبعه الأولی، 1422 ق.
جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، قم، اسراء، چاپ اول، 1378.
جوادی آملی، عبدالله، و محمد مومن قمی، کتاب الصلاة، تقریر درس محقق داماد، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1416 ق.
حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله، معرفه علوم الحدیث، تحقیق: معظم حسین، بیروت، دارالکتب العلمیة، طبعه الثانیة، 1397 ق.
حائری یزدی، عبد الکریم، کتاب الصلاة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1404 ق.
حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، 1409 ق.
حرّ عاملی، محمد بن حسن، هدایة الأمة، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1412 ق.
حکیم، محمد تقی، الاصول العامه للفقه المقارن، مؤسسه آل البیت، طبعه الثانیه، 1390 ق.
حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، تهران، کتابفروشی نینوا، چاپ سنگی، بی‌تا.
خمینی، روح الله، کتاب الخلل فی الصلاة، قم، چاپخانه مهر، چاپ اول، بی‌تا.
خواجوئی مازندرانی، محمد اسماعیل، جامع الشتات، تحقیق: مهدی رجائی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416 ق.
خویی، ابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، مؤسّسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، 1417 ق.
ربانی، محمدحسن، فقه و فقهای امامیه در گذر زمان، تهران، بین الملل، چاپ اول، 1386.
زرقانی، محمد بن عبدالعظیم، مناهل العرفان، مطبعة عیسی البابی الحلبی وشرکاه، طبعه الثالثة، بی‌تا.
زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، بیروت، دارالمعرفة، 1391 ق.
زین الدین، محمد امین، کلمة التقوی، قم، ناشر: سید جواد وداعی، چاپ سوم، 1413 ق.
سبزواری، عبدالأعلی، مهذّب الأحکام، قم، دفتر آیت الله سبزواری، چاپ چهارم، 1413 ق.
سبزواری، محمدباقربن محمدمومن، ذخیرة المعاد، مؤسسه آل البیت، طبعه حجریّه، بی‌تا.
سمرقندی، نصربن محمد، بحر العلوم، تحقیق: محب الدین ابوسعید، بیروت، دار الفکر، طبعه الأولی، 1416 ق.
سیستانی، علی، قاعدة «لا ضرر ولا ضرار»، قم، مکتب آیت الله سیستانی، 1414 ق.
شاهرودی، احمد، الإحصار و الصد، تقریر درس محمدرضا موسوی گلپایگانی، قم، چاپ اول، 1413 ق.
شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1417 ق.
شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعة، مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، 1419 ق.
شهید ثانی، زین الدین بن علی، روض الجنان، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، بی‌تا.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام، تحقیق: عباس قوچانی، دار إحیاء التراث، بیروت، طبعه السابعه، بی‌تا.
صدر، محمدباقر، الفتاوی الواضحة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، چاپ هشتم، 1403 ق.
طبری، محمدبن جریر، جامع البیان، بیروت، دار المعرفه، طبعه الأولی، 1412 ق.
طحاوی، احمد بن محمد، شرح معانی الآثار، تحقیق: محمد نجار، دارالکتب العلمیه، طبعه الثالثه، 1416 ق.
طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1390 ق.
طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، تحقیق: علی خراسانی و دیگران، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1407 ق.
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.
عاملی غروی، جواد بن محمد، مفتاح الکرامة، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
عاملی، محمد بن علی، مدارک الأحکام، بیروت، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، 1411 ق.
علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، 1414 ق.
علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413 ق.
علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مرکز پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1412 ق.
علامه حلی، حسن بن یوسف، نهایة الإحکام، تحقیق: مهدی رجائی، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1410 ق.
عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، چاپخانه علمیه، 1380 ق.
فاضل آبى، حسن بن ابى طالب، کشف الرموز، تحقیق: اشتهاردی و یزدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417 ق.
فاضل جواد، جواد بن سعید، مسالک الأفهام، تصحیح: محمد تقی کشفی، انتشارات مرتضوی، 1389 ق.
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، کنز العرفان، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.
فخر رازی، محمد بن عمر، المحصول، تحقیق: طه جابر، بیروت، مؤسسة الرسالة، طبعه الثانیة، 1412 ق.
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، تهران، دانشگاه تهران، چاپ نوزدهم، 1387.
قطب راوندى، سعید بن هبه الله، فقه القرآن، تحقیق: احمد حسینی، کتابخانه آیت الله مرعشی، قم، چاپ دوم، 1405 ق.
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، تحقیق: سید طیب موسوی جزایری، قم، دار الکتاب، چاپ چهارم، 1367.
کاظمی خراسانی، محمد علی، کتاب الصلاة، تقریر درس میرزای نائینی، قم، جامعه مدرسین، 1411 ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.
مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404 ق.
محقق حلّی، جعفر بن حسن، المعتبر، تحقیق: حیدری و دیگران، قم، مؤسسه سید الشهداء، چاپ اول، 1407 ق.
محقق حلّی، جعفر بن حسن، نکت النهایة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1412 ق.
محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ دوم، 1414 ق.
مدرسی طباطبائی، حسین، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مترجم: محمد آصف فکرت، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1410 ق.
معرفت، محمد هادی، التفسیر و المفسرون، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول، 1377.
مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، 1413 ق.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة الجعفریة، چاپ اول، بی‌تا.
موسوی، علی عباس، «تشخیص موضوعات الاحکام»، فقه اهل البیت (ع)، ع 34.
میرزای قمی، ابوالقاسم، غنائم الأیام، تحقیق: عباس تبریزیان، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، 1418 ق.
نراقی، احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، 1415 ق.
نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسه آل البیت، طبعه الاولی، 1408 ق.
واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، تحقیق: کمال زغلول، بیروت، دارالکتب العلمیة، طبعه الأولی، 1411 ق.
وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل، مصابیح الظلام، قم، مؤسسة العلامة الوحید البهبهانی، چاپ اول، 1424 ق.
همدانی، رضا بن محمدهادی، مصباح الفقیه، تحقیق: باقری و دیگران، قم، مؤسسة الجعفریة، چاپ اول، 1416 ق.
یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم، العروة الوثقی، تحقیق: احمد محسنی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419 ق.
CAPTCHA Image