A Deliberation on the Deprivation of Couples from Right to Qiṣāṣ

Document Type : Research Article

Authors

• ‘Alī Kishāvarz ¹
• Ḥusayn Nāṣirī Muqaddam ²

¹ Master student of Ferdowsi University of Mashhad

² Assistant Professor at the Department of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Ferdowsi University of Mashhad

10.22067/fiqh.v0i0.3160

Abstract

In the Islamic penal system, a right to retaliate called "right to qiṣāṣ" is established for the relatives of someone who has been murdered deliberately. However, the couples have been excluded from among the relatives of the murdered and such a right has not been recognized for them, although, upon the agreement of their next of kin, they can enjoy the blood money. Accordingly, article 261 of Iranian civil law ordains: "the next of kin (as blood-avengers), who have the option to retaliate or forgive, are the inheritors of the murdered, except for the wife or husband who has no option to retaliate, forgive, or execute [the retaliation]."
The most important reason for this ordinance is consensus (ijmā‘), but other reasons such as some traditions, lack of motive for appeasement in couples, cessation of matrimony by death, superiority of blood relation over relation by marriage, etc. have also been given, none of which are capable of proving such an ordinance which is in contrast to the generalities of the Qur'an
and traditions. On the other hand, besides the above-mentioned generalities, many assertions by the Qur'an and traditions on the special relation between couples testify to their equality with the blood relatives in vindication of their right to retaliate.

Keywords

• murder
• deliberate
• qiṣāṣ
• blood money
• inheritance
• couples
• penalty
• blood-avengers

---

References

قرآن کریم.

ابن حزم، ابو محمد علی بن احمدبن سعید؛ المحلّی، بیروت، دارالفکر، بی­تا.

ابن داود، تقی الدین حسن بن علی؛ رجال ابن داود، نجف، المطبعة الحیدریة، 1392ق.

ابن الشهید الثانی، حسن بن زین الدین؛ التحریرالطاوسی، قم، مکتبه آِیة الله مرعشی، 1411ق.

ابن الغضائری، احمدبن عبیدالله بن ابراهیم؛ رجال الغضائری، قم، دارالحدیث، 1422ق.

ابن قدامة موفق الدین ابی محمد عبدالله؛ المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی للنشر و التوزیع، بی­تا.

ابوبکر کاشانی، علاء الدین؛ بدائع الصنایع، پاکستان، المکتبة الحبیبیة، 1409ق.

اردبیلی(محقق)، احمـد؛ مجمـع الفائدة و البرهان فی شـرح ارشـاد الاذهـان، تحقیق

مجتبی عراقی و... قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1416ق.

بکری دمیاطی، ابن السید محمد شطا؛ اعانة الطالبین، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر، 1418ق.

بهوتی، منصوربن یونس؛ کشاف القناع، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1418ق.

تفتازانی، سعدالدین؛ مختصرالمعانی، قم، دارالفکر، 1411ق.

تمیمی مغربی، قاضی نعمان بن محمد بن منصور بن احمد حیّون؛ دعائم الاسلام، مصر، دارالمعارف، بی­تا.

حُرّ عاملی، محمدبن الحسن؛ وسایل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1414ق.

حسینی عاملی، محمد جواد؛ مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، دار احیاء التراث العربی، بی­تا.

حلی، ابوجعفر محمد بن منصوربن احمدبن ادریس؛ السرائر، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1410ق.

خویی، ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث، قم، مرکز نشر الثقافة الاسلامیة، 1413ق.

سرخسی، محمدبن احمد ابی سهل؛ المبسوط، بیروت، دارالمعرفة، للطباعة و النشر، 1406ق.

شافعی، ابوعبدالله محمدبن ادریس؛ الاُمّ، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1403ق.

شربینی، محمدبن احمد؛ مغنی المحتاج، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1377ق.

شوکانی، محمدبن علی بن محمد؛ نیل الاوطار، بیروت، دارالجیل، 1973م.

شهید ثانی، زین الدین بن علیّ العاملی؛ مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، 1418ق.

صانعی، یوسف؛ فقه الثقلین فی شرح تحریر الوسیلة( کتاب قصاص)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1382ش.

طوسی، ابوجعفر محمدبن الحسن؛ الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1390ق.

ـــــــــــــــــــ ؛ التهذیب، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1365ق. 

ـــــــــــــــــــ ؛ الخلاف، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1420ق.

ـــــــــــــــــــ ؛ رجال الطوسی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1415ق.

ـــــــــــــــــــ ؛ المبسوط، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، 1393ق.

ـــــــــــــــــــ ؛ النهایة، قم، انتشارات قدس محمدی، بی­تا.

علامة حلی، ابو منصور حسن بن یوسف بن مطهر؛ ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1410ق.

ـــــــــــــــــــ ؛ تحریر الاحکام الشرعیة، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، 1422ق.

ـــــــــــــــــــ ؛ خلاصة الاقوال فی معرفة الاقوال، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1417ق.

فاضل هندی، بهاء الدین محمد بن الحسن الاصفهانی؛ کشف اللثام، قم، مکتبة آیت الله مرعشی، 1405ق.

فخرالمحققین، ابوطالب محمدبن الحسن یوسف بن مطهر حلی؛ ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1389ق.

قانون مجازات اسلامی،؟؟؟

کلینی، محمدبن یعقوب؛ کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1367ق.

گلدوزیان، ایرج؛ حقوق جزای اختصاصی(جرایم علیه اشخاص)، تهران، نشر جهاد دانشگاهی، 1372ش.

محقّق حلّی، ابوالقاسم نجم الدین؛ شرایع الاسلام، تهران، انتشارات استقلال، 1403ق.

نجاشی، ابوالعباس احمدبن علی بن العباس؛ رجال النجاشی، قم، مکتبة الداوری.

نجفی، محمد حسن؛ جواهرالکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404ق.

نوری، میرزا حسین تبریزی؛ مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1408ق.

نَوَوی، محیی الدین نووی؛ المجموع، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بی­تا.