“Sharia Taazir Mentioned in Narrations”; Hadd (fixed punishment) or Taazir (discretionary punishment)? (Jurisprudential reinvestigation of note 2 of article 115 of the Islamic Penal Code)

Document Type : Original Article

Authors

• Mojtaba Javidi ¹
• Aboutaleb Bani Asadi ²

¹ Assistant Professor, Shiraz University

² M.A student of Islamic Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Shiraz University

10.22067/jfu.v53i3.85233

Abstract

As regards the treatment of “Sharia Taazirs mentioned in narrations” as Hudud by the legislator in note 2 of article 115 of the Islamic Penal Code, the question arises as to the nature of Sharia Taazirs mentioned in narrations and how they differ from  Hudud in their terminological meaning? Different approaches have been adopted in jurisprudential sources: 1- the instances mentioned in narrations are Haddi; 2- such instances are Taaziri and whose amount is prescribed; 3- such instances are Taaziri and whose amount is not prescribed. In this research, the legislator's current approach and the jurisprudential view of the Guardian Council concerning “Sharia Taazirs mentioned in narrations” have been criticized through descriptive, analytical and critical method and with an Ijtihadi approach and after summarizing the different jurisprudential opinions, the conclusion has been made. The results of this study show that “Sharia Taazirs mentioned in narrations”, as other Taazirs, are absolutely at the discretion of the Sharia ruler; consequently, their treatment as Hudud by the legislator and establishing a new type of Taaziri punishments in note 2 of article 115 of the Islamic Penal Code is questionable.

Keywords

• Sharia Taazir mentioned in narrations
• Hadd
• Taazir
• Islamic Jurisprudence
• the Islamic Penal Code
• the Guardian Council

---

References

قرآن کریم

ابن‌بابویه، محمدبن‌على، من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.

پژوهشکدۀ شورای نگهبان، مبانی نظرات شورای نگهبان در خصوص قانون مجازات مصوب 92، تدوین و تنقیح جمعی از پژوهشگران، چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان، 1392.

تبریزى، جواد، أسس الحدود و التعزیرات، چاپ اول، قم: دفتر مؤلف، 1417ق.

جاویدی، مجتبی و مهدی حمیدی، «نسبت تعزیر با نهی از منکر در فقه امامیه»، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، س18، ش1، 1396، ص108تا81.

جمعی از نویسندگان، تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزا، چاپ دوم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386.

جوهرى، اسماعیل‌بن‌حماد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ اول، بیروت: دارالعلم للملایین، 1410ق.

حر عاملى، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعة، چاپ اول، قم: آل‌البیت، 1409ق.

حسینی، سیدمحمد، «حدود و تعزیرات (قلمرو، انواع، احکام)»، فصلنامۀ حقوق دانشگاه تهران، دورۀ‌ 38، ش1، 1387، ص125تا145.

خویى، ابوالقاسم، مبانی تکملة المنهاج، چاپ سوم، قم: إحیاء آثار الإمام الخوئی، 1428ق.

راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، المفردات فی غریب القرآن، ، بی‌جا: المکتبة الرضویة، بی‌تا.

روحانى، صادق، فقه الصادق علیه‌السلام، چاپ اول، قم: دارالکتاب مدرسه امام صادق(ع)، 1412ق.

ساریخانی، عادل و روح‌الله اکرمی، «بررسی فقهی حقوقی تعزیرات با تأکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، س5، ش2، 1393، ص162تا139.

ساریخانی، عادل و محمدهادی توکل‌پور، «مفهوم‌شناسی تعزیرات منصوص شرعی با تأکید بر نظر‌های شورای نگهبان»، فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، س5، ش14، 1395، ص95تا115.

سبزوارى، عبدالأعلى، مهذّب الأحکام، چاپ چهارم، قم: المنار، 1413ق.

شفتى، محمدباقر، مقالۀ فی تحقیق إقامة الحدود فی هذه الأعصار، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، 1427ق.

شهید ثانى، زین‌الدین‌بن‌على، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، چاپ اول، قم: مؤسسۀ المعارف الإسلامیة، 1413ق.

شوشترى، محمدتقى، النجعۀ فی شرح اللمعۀ، چاپ اول، تهران: کتاب‌فروشى صدوق، 1406ق.

صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1404ق.

طباطبایى، على‌بن‌محمد، ریاض المسائل (ط-الحدیثی)، چاپ اول، قم: آل‌البیت، 1418ق.

طبسى، نجم‌الدین، السجن و النفی فی مصادر التشریع الإسلامی، چاپ اول، قم: بوستان، بی‌تا.

طوسى، محمدبن‌حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، چاپ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387ق.

طوسى، محمدبن‌حسن ، تهذیب الأحکام، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب‌ ‌الإسلامیة، 1407ق.

علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.

علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، چاپ اول، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، 1412ق.

فاضل موحدى لنکرانى، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة-الحدود، چاپ اول، قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار، 1422ق.

کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی (ط-الإسلامیة)، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.

گلپایگانى، محمدرضا، الدر المنضود فی أحکام الحدود، چاپ اول، قم: دار القرآن الکریم، 1412ق.

محقق حلى، جعفربن‌حسن، المعتبر فی شرح المختصر، چاپ اول، قم: سیدالشهداء(ع)، 1407ق.

محقق حلى، جعفربن‌حسن ، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان، 1408ق.

محقق داماد، مصطفى، قواعد فقه، چاپ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، 1406ق.

مرتضی زبیدى، محمدبن‌محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، لبنان: دارالفکر، 1414ق.

مشکینى، على، مصطلحات الفقه، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.

مقدس اردبیلى، احمدبن‌محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1403ق.

مکارم شیرازى، ناصر، أنوار الفقاهة-کتاب الحدود و التعزیرات، چاپ اول، قم: مدرسۀ امام علی‌بن‌ابی‌طالب، 1418ق.

مکارم شیرازى، ناصر، تعزیر و گسترۀ آن، چاپ اول، قم: مدرسۀ امام علی‌بن‌ابی‌طالب، 1383.

منتظرى، حسینعلى، کتاب الحدود، چاپ اول، قم: دارالفکر، بی‌تا.

موسوی اردبیلى، عبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید(ره)، 1427ق.