The criterion fatwa in legislation within the legal system of Islamic Republic of Iran (Another look at Superior Knowledgeability in the Shia state fiqh system)

Document Type : Research Article

Author

PhD Student in Public Law at Qom Campus of Tehran University

Abstract

Undoubtedly, legislation in any governmental system is based on its intellectual – philosophical foundations and special ideology. Hence, in an Islamic society, religious rules must be criteria of legislation in order to
make those laws authentic and valid for the people.
In this research, we have reviewed the historical past of the argument shortly, and have studied various possibilities for criterion fatwa in legislation, i.e. jurists’ common fatwa, fatwa based on caution, fatwa of the supreme knowledgeable jurist, and any jurisprudential fatwa. Thus, we have come to the conclusion that with regard to jurisprudential foundations, the fatwa of the supreme knowledgeable jurist is closer to authority and authenticity. Then, with reference to the criteria of ‘Superior Knowledgeability’ in political jurisprudence, we have reached the conclusion that in an Islamic state, the superiorly knowledgeable jurist is the same ‘ruling jurist’ testified by the elites of the Islamic community for his knowledgeability in conducting the affairs of the society based on Islamic measures. In the final step and according to the above-mentioned, the procedures available in the Islamic Republic with regard to criterion fatwa in legislation have been explicated and explained. The verdict and fatwa of the ruling jurist becomes the criterion for legislation in the Islamic state, either directly or through a secondary analysis and based on a delegation enshrined in the constitution (the delegation to the assembly in taking any jurisprudential fatwa and the delegation awarded to the jurists of Guardian Council in the exercise of his jurisprudential opinion). Therefore, the legitimacy and authority of the laws of the Islamic Republic are ultimately attributable to the verdict of the ruling jurist.

Keywords


آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة‌الاصول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ ق.
 
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایه‌الأصول، ترجمه محمد مسعود عباسی، قم، انتشارات دارالفکر، چاپ اول، ۱۳۸۶.
 
آشتیانی، محمدحسن بن جعفر، بحرالفوائد فی شرح الفرائد، ذوی‌القربی، چاپ اول، ۱۴۳۰ ق.
 
ارسطا، محمدجواد، نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، قم، بوستان کتاب، 1389.
 
اسماعیلی، محسن، تقریرات درس حقوق اساسی ایران، دانشگاه امام صادق ع، ۱۳۸۷.
 
انصاری، مرتضی‌بن محمد امین، الاجتهاد و التقلید، کتابفروشی امید، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.
 
انصاری، مرتضی‌بن محمد امین، فرائد الأصول، قم، مؤسسه دار الکتاب، ۱۳۷۷.
 
بروجردی، حسین، نهایة الأصول (تقریرات)، انتشارات ایران، قم، ۱۳۷۵.
 
جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، بی‌جا، بی‌تا.
 
جناتی، محمد ابراهیم، «سیر تاریخی تقلید از اعلم»، کیهان اندیشه، ش ۲۹.
 
جنتی، احمد، حکومت اسلامی و قانون‌گذاری، سازمان تبلیغات اسلامی، سومین کنفرانس اندیشه اسلامی، ۱۳۶۳.
 
جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه: ولایت فقاهت و عدالت، مرکز نشر اسراء، چاپ اول، ۱۳۷۸.
 
حائری، کاظم، «سیاست و حکومت»، فصلنامه علوم سیاسی، سال اول، شماره ۱، ۱۳۷۷.
 
حائری، کاظم، «شرط اعلمیت در رهبری»، تنظیم از سید مفیدالدین حسینی، حکومت اسلامی، سال سوم، ش ۲
 
حائری، کاظم، بنیان حکومت در اسلام (اساس الحکومة الاسلامیه)، وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۴.
 
حجت کوه‌کمره‌ای، محمد، کتاب البیع (الملحق)، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ق.
 
حسینی سیستانی، علی، رساله توضیح‌المسائل، چاپ اول، ۱۳۷۳.
 
حسینی شیرازی، محمد، الفقه، القانون، بیروت، مرکز الرسول الأعظم (ص) للتحقیق و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ ق.
 
حکیم، محسن، مستمسک العروة‌الوثقی، مؤسسة دارالتفسیر، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ق.
 
خامنه‌ای، علی، اجوبه الاستفتائات، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۹.
 
خامنه‌ای، علی، تحریرالمسائل، کویت، دارالنبأ، چاپ دوم، ۱۴۲۸ ق.
 
خمینی، روح‌الله، انوار الهدایة فی تعلیقات علی کفایة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، ۱۴۱۳ ق.
 
خمینی، روح‌الله، تحریرالوسیله، بی‌جا.
 
خمینی، روح‌الله، تهذیب‌الأصول (تقریرات)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، ۱۳۸۲.
 
خمینی، روح‌الله، کتاب‌البیع، ترجمه مبحث ولایت فقیه (شئون و اختیارات ولی فقیه)، وزارت ارشاد اسلامی، اول، ۱۳۶۵.
 
خوئی، ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، الجزء الاول: التقلید، مؤسسه إحیاء آثار الإمام خوئی، قم، ۱۴۱۸ ق.
 
خوئی، ابوالقاسم، الرأی السدید فی الاجتهاد و التقلید و الاحتیاط و القضاء، مقرر: غلامرضا عرفانیان، نجف، اول، ۱۳۸۶ ق.
 
شفیعی سروستانی، ابراهیم، فقه و قانوگذاری، موسسه فرهنگی طاها، قم، چاپ اول، ۱۳۸۱.
 
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک‌الأفهام الی تنقیح شرایع الاسلام، مؤسسة المعارف الاسلامیه، الاولی، ۱۴۱۸ ق.
 
شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، بصیرتی، قم، بی‌تا.
 
صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، چاپ هفتم، بی‌تا.
 
صدر، محمد باقر، اقتصادنا، المجمع العلمی للشهید الصدر، چاپ دوم، ۱۴۰۸
 
صدر، محمد باقر، جمهوری اسلامی، ترجمه سید جعفر حجت، انتشارات روزبه، بی‌تا
 
صرامی، سیف الله، منابع قانونگذاری در اسلام، بوستان کتاب، قم، چاپ اول، ۱۳۸۲
 
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهائی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۴.
 
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، سید محمد باقر، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه قم، پنجم، ۱۳۷۴.
 
علم‌الهدی، علی بن حسین، الذریعة الی الأصول الشریعة، با تصحیح و مقدمه و تعلیقات ابوالقاسم گرجی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۸.
 
فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیله (الاجتهاد و التقلید)، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم، ۱۴۱۴ ق.
 
فاضل موحدی لنکرانی، محمد، درس خارج فقه، جلسات سی‌وچهارم تا سی‌وهفتم، ۱۳۸۹
 
کدیور، محسن، «شرع شورای نگهبان در برابر قانون مجلس»، مجله آفتاب، شماره ۲۹.
 
محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج‌الاصول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، چاپ اول، ۱۴۰۳ ق.
 
محقق داماد، مصطفی، مباحثی از اصول فقه (دفتر دوم)، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران، چاپ نهم، ۱۳۷۹.
 
محقق کرکی، علی بن حسین، رسائل، کتابخانه آیة‌الله مرعشی نجفی و دفتر نشر اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق.
 
مرتضوی لنگرودی، محمد حسن، الدر النضید فی الاجتهاد و الاحتیاط و التقلید (حاشیه‌ای بر عروة‌الوثقی سید محمد کاظم طباطبائی یزدی)، مؤسسه انصاریان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
 
مصباح یزدی، محمد تقی، مردم‌سالاری دینی و نظریه ولایت فقیه، به کوشش محمدجواد نوروزی، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹.
 
مصباح یزدی، محمد تقی، نظام سیاسی اسلام (سلسله دروس اندیشه‌های بنیادین اسلامی)، به کوشش محمدجواد نوروزی، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۰.
 
مکارم شیرازی، ناصر، انوارالفقاهه (جزء الاول: کتاب البیع)، مدرسه امام امیرالمومنین، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق.
 
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴.
 
منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة‌ الفقیه و فقه الدولة الإسلامیه، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، الاولی، ۱۴۰۸ ق.
 
مهرپور، حسین، «ضرورت تحول در قانونگذاری»، نامه مفید، سال اول، ش ۲، ۱۳۷۴.
 
مهرپور، حسین، مجموعه نظریات شورای نگهبان (دوره اول از تیرماه ۱۳۵۹ تا تیرماه ۱۳۶۵)، دادگستر، چاپ اول، ۱۳۸۷.
 
ورعی، جواد، مبانی و مستندات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶.
 
یزدی، محمد، شرح و تفسیر قانون اساسی، مؤسسه تحقیقاتی انتشاراتی نور، ۱۳۶۸.
 
یزدی، محمد، مجموعه سخنرانی‌های پیرامون ولایت فقیه، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۳.
CAPTCHA Image