Reviewing the impact of abuse and wastage in the lent (trust), a comparative study in Islamic jurisprudence and civil law

Document Type : Research Article

Authors

• Mostafa Karbalaee Aghazadeh ¹
• Reza Daryaee ²

¹ Mofid University

² Shahid Beheshti University

10.22067/fiqh.v48i24.21066

Abstract

Imamiyah jurists have had different views regarding the rights of the trustee in terms of abuse and wastage in the lent (trust); from the known theory of the claim for damages not being associated with the abuses and wastage on the basis of the generalities of the ‘on the hand’ rule to the theory of the relationship between fault and damage according to the general rules of liability and istīmān. Awareness to this issue will not be possible except through an investigation of the background and knowledge of the jurisprudential fundamentals of the known view among the jurists with regard to a lack of relationship between a claim for damages and abuse and wastage. Therefore, it is aimed in this paper to examine the conditions of the trustee in connection with the abuses and wastage first in Imamiyah jurisprudence and then in Iranian law. In this study, it is shown that the views of those jurists who consider as possible the domain of the trustee’s responsibility in terms of the
involvement of a causal relationship with the abuses and wastage are more compatible with the ownership and possessive authority of the owner on his own property and the logical foundation stemming from istīmān rule.

Keywords

• abuse
• wastage
• on the hand
• istīmān
• liability
• causal relationship
• Damage

---

References

ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام، قم - ایران: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ دوم، 1385 ق.

اصفهانی، محمد حسین، الإجارة، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، 1409 ق.

آل کاشف‌الغطاء، محمدحسین، تحریر المجلة، المکتبة المرتضویة، نجف اشرف – عراق: چاپ اول، 1359 ق.

باریکلو، علیرضا، «شرط ضمان امین در فقه امامیه»، مجله مطالعات اسلامی، شماره 67، بهار 1384.

بجنوردی، حسن، القواعد الفقهیة، قم - ایران: نشر الهادی، چاپ اول، 1419 ق.

بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1405 ق.

بروجردی، حسین، جامع أحادیث الشیعة، تهران - ایران: انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، 1429 ق.

بهجت، محمدتقی، وسیلة النجاة، قم - ایران: انتشارات شفق، چاپ دوم، 1423 ق.

حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم - ایران: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، 1409 ق.

حسینی مراغی، عبدالفتاح بن علی، العناوین الفقهیة، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1417 ق.

خمینی، روح اللّه، تحریر الوسیلة، قم - ایران: مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بی‌تا.

خویی، ابو القاسم، المستند فی شرح العروة الوثقی، الاجاره، بی‌تا.

خویی، ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، قم - ایران: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول، 1418 ق.

رشتی، حبیب‌الله بن محمدعلی، کتاب الإجارة، بی‌تا.

سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الأحکام، قم - ایران: مؤسسه المنار، چاپ چهارم، 1413 ق.

شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم - ایران: مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول، 1413 ق.

شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، انتشارات مجد، چاپ سوم، 1383.

شهیدی، مهدی، سقوط تعهدات، انتشارات مجد، چاپ ششم، 1383.

صاحب الجواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلم فی شرح شرائع الإسلام، بیروت - لبنان: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، بی‌تا.

صادقی، علی اکبر، «شرط ضمان مستأجر»، تحقیقات حقوقی، پاییز 1372 تا تابستان 1373، شماره 13 و 14.

صافی گلپایگانی، لطف الله، هدایة العباد، قم - ایران: دار القرآن الکریم، چاپ اول، 1416 ق.

طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، تهران - ایران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.

عاملی غروی، جواد بن محمد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط - الحدیثة)، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1419 ق.

علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء (ط - الحدیثة)، قم - ایران: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، بی‌تا.

علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1413 ق.

فاضل موحدی لنکرانی، محمد، القواعد الفقهیة، در یک جلد، بی‌تا.

فضل‌الله نوری، رسالة فی قاعده ضمان الید، در یک جلد، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1414 ق.

فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم - ایران: کتابخانه آیة الله مرعشی صاحب جواهر، چاپ اول، بی‌تا.

کاتوزیان، ناصر، عقود اذنی- وثیقه‌های دین، سهامی انتشار، چاپ پنجم، 1385.

کاظمی، محمود، «اقدام به عنوان یکی از منابع مسوولیت مدنی در اسلام»، مجله حقوق تطبیقی، شماره 2، سال اول،1390.

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی (ط - الإسلامیة)، تهران - ایران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.

مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران - ایران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404 ق.

محقق داماد، مصطفی، قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، دوازدهم، 1406 ق.

محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم - ایران: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ دوم، 1414 ق.

مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم - ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ اول، 1403 ق.

مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، قم - ایران: مدرسه امام امیر المؤمنین - علیه السلام، چاپ سوم، 1411 ق.

همدانی، رضا بن محمدهادی، مصباح الفقیه، قم - ایران: مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، 1416 ق.

یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم، حاشیة المکاسب، قم - ایران: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول، 1410 ق.