Collective beneficence (collective good) an its role in civil liability

Document Type : Research Article

Authors

• Mahmoud Hekmatnia
• Masoud Fayyazi

Islamic Research Institute for Culture and Thought

10.22067/fiqh.v47i21.31281

Abstract

Beneficence as a principle is one of the definite jurisprudential rules and a disclaimer of civil liability of the individual in terms of the loss enforced upon others during acts of collective good. This shall necessitate that beneficence include both subjective and practical good simultaneously. As regards beneficence to an individual other, it is necessary that the act itself be wasteful or the cause be destructive; but, when the addressee is collective, neither that beneficence is by essence wasteful, nor the cause destructive. Therefore, the question is if a group of individuals suffer from a loss during the act of good, is the agent allocated a liability or not? This paper distinguishes between cases where the group is subject to beneficence as a collective whole, and those which entail submerged or alternative whole (totality). Consequently, it has been proven that it should be possible to apply the rule and disclaim the liability when the good is done to a collective mass of individuals and common good is taken into consideration. Even in that case, Kaldor-Hicks’ secular criterion was adopted in an attempt to provide a framework rule for the evaluation of common good.

Keywords

• Civil liability
• the beneficence rule
• collective good
• individual beneficence
• liability

---

References

قرآن کریم

اصفهانی، محمد حسین، بحوث فی الفقه، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: 1418 ق.

آل کاشف الغطاء، علی، ‌النور الساطع فی الفقه النافع،‌ نجف اشرف، مطبعة الآداب، چاپ اول،‌ 1381 ق.

بجنوردی، حسن، القواعد الفقهیة، قم: نشر الهادی، چاپ اول، 1419 ق.

جعفری لنگرودی، محمد جعفر، الفارق، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ اول، 1386 .

جعفری لنگرودی، محمد جعفر، فلسفه اعلی، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ اول، 1382 .

حسینی مراغی، عبدالفتاح بن علی، العناوین الفقهیة،‌ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ اول، ‌1417 ق.

خمینی، روح الله، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بی‌تا.

خویی، ابو القاسم، تکملة المنهاج، قم: نشر مدینة العلم،‌ 1410 ق.

خویی، ابو القاسم، مبانی تکملة المنهاج (ج 42 موسوعه الامام الخویی)، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

خویی، ابو القاسم، مصباح الفقاهة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

روحانی، محمد صادق، فقه الصادق علیه السلام، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: کتابفروشی داوری،‌ چاپ اول، 1410 ق.

شهید ثانی، زین الدین بن علی،‌ مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول،‌ 1413 ق.

صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث، چاپ هفتم،‌ بی‌تا.

طوسی، محمد بن حسن،‌ المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم،‌ 1387 ق.

علامه حلّی، حسن بن یوسف ، مختلف الشیعة فی احکام الشریعه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ دوم، 1413 ق.

علیدوست، ابوالقاسم، مجله فقه و حقوق، ش 17، بی‌نا، 1387 .

فاضل موحدی لنکرانی، محمد، القواعد الفقهیة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام،‌ ‌قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ اول، ‌1416 ق.

فخرالمحققین، محمد بن حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول،‌ 1387 ق.

فرجی، یوسف، اقتصاد خرد، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی، چاپ اول، 1380 .

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم: دار الحدیث للطباعة و النشر، چاپ اول، 1429 ق.

لایارد، ریچارد و آلن آرتور والترز، ترجمه عباس شاکری، تئوری اقتصاد خرد، تهران: نشر نی، چاپ اول، 1377 .

محقق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1408 ق.

محقق داماد، محمد، کتاب الحج، قم: چاپخانه مهر، چاپ اول،‌ ‌1401 ق.

موسسه دائره معارف الفقه الاسلامی، الموسوعه الفقه الاسلامی، قم: 1428 .

موسوی خوانساری، احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع،‌ چاپ دوم،‌ قم: مؤسسه اسماعیلیان،‌ 1405 ق.

نائینی، محمد حسین،‌ المکاسب و البیع،‌ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم:‌ چاپ اول،‌ 1413 ق.

نائینی، محمد حسین، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، تهران: المکتبة المحمدیة، چاپ اول، بی‌تا.