An exploration into the concept of ‘assisting with sins’ in imami jurisprudence opinions

Document Type : Research Article

Author

• Mohammad Ali Sheikh al-Eslami Sheikh al-Eslami

Ferdowsi University of Mashhad

10.22067/fiqh.v47i21.33313

Abstract

The notion ‘assisting with sins’ is a rule founded upon argumentations from the Qur’an and tradition, reason and consensus, and its authority is unassailable. There is almost no dispute as regards its authority, whereas the implications of the term have always been controversial and contested among the jurists. What has been considered as important in this research is the study of the history and transformation of Shiite jurisprudential views on this issue from the beginning. For this purpose, a descriptive analytical method has been adopted based on the application of library documents. A look at the opinions of jurists demonstrates how greatly diverse they are as
regards their different definitions of ‘assisting with sins’, where most of those definitions are based on conventional understanding. On how to adapt the concept of ‘assisting’ with conventional understanding, various criteria have been mentioned, mostly referring back to one criterion expressed and explained best by Sheikh Ansari, i.e. assisting with preliminaries whose benefits are exclusively ḥarām. Finally, based on a summary of the statements and theories, it can be concluded that in case of failure of conventional understanding as regards the problem, the criteria for a correct application of the common understanding must be intentionality of the assistant.

Keywords

• jurisprudence
• rule of assisting with sins
• concept of assisting with sins

---

References

ابن ابی جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللآلی العزیزیة، قم: دار سید الشهداء وللنشر، 1405 ق.

ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1410 ق.

ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1414 ق.

انصاری، مرتضی بن محمّد امین، کتاب المکاسب، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1431 ق.

ایروانی، علی، حاشیه المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406 ق.

آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، قم: موسسه آل البیت (ع)، 1409 ق.

بجنوردی، حسن، القواعد الفقهیة، قم: نشر الهادی، 1419 ق.

تبریزی، جواد، ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، قم: موسسه اسماعیلیان، 1416 ق.

جمعی از مولّفین، مجله فقه اهل البیت، قم: موسسه دائره المعارف فقه اسلامی، بی‌تا.

حسینی مراغی، عبدالفتاح بن علی، العناوین الفقهیة، بی‌جا، بی‌تا.

حکیم، محمدتقی، الاصول العامّه، نجف: المجمع العالمی لاهل البیت علیهم السلام، 1418 ق.

خمینی، روح الله، المکاسب المحرّمه، قم: موسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بی‌تا.

خمینی، روح الله، کتاب البیع، قم: موسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بی‌تا.

خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، بی‌جا، بی‌تا.

رشتی، حبیب‌الله بن محمدعلی، التعلیقه علی مکاسب الشیخ الانصاری، قم: مجمع الذخائر الاسلامیه، 1316 ق.

روحانی، محمد صادق، فقه الصادق (ع)، قم: دار الکتاب، 1412 ق.

سبحانی، جعفر، المختار فی احکام الخیار، قم: موسّسه اما صادق علیه السلام، 1414 ق.

سبحانی، جعفر، دراسات موجزة فی الخیارات و الشروط، قم: المرکز العلمی للدراسات الاسلامیه، 1423 ق.

سبزواری، عبد الاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم: دفتر آیه الله سبزواری، 1413 ق.

سیفی، علی‌اکبر، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الاساسیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1425 ق.

شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، قم: کتابفروشی مفید، 1400 ق.

شهید ثانی، زین الدّین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: موسسه المعارف الاسلامیه، 1413 ق.

شهیدی تبریزی، میرفتاح، هدایة الطالب الی اسرار المکاسب، تبریز: چاپخانه اطلاعات، 1375 ق.

شیرازی، محمد تقی، حاشیة المکاسب، قم: منشورات الشریف الرضی، 1412 ق.

صاحب جواهر، محمد حسین بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء و التراث العربی، بی‌تا.

طباطبایی قمی، تقی، الانوار البهیة فی القوااعد الفقهیه، قم: محلّاتی، 1423 ق.

طباطبائی کربلایی، علی بن محمدعلی، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام باالدّلائل، قم: موسّسه آل البیت (ع)، 1418 ق.

طوسی، محمد بن حسن المبسوط فی فقه الامامیه، تهران: المکتبه المرتضویه، 1387 ق.

عاملی غروی، جواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلّامه، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.

عبد الرحمن، محمود، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، بی‌جا، بی‌تا.

علامه حلّی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، قم: موسّسه آل البیت (ع)، بی‌تا.

علامه حلّی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: اسلامی، 1413 ق.

فاضل موحدی لنکرانی، محمد، القواعد الفقهیة، قم: چاپخانه مهر، 1416 ق.

کاشف الغطاء، حسن بن جعفر، انوار الفقاهة، نجف اشرف: موسسه کاشف الغطاء، 1422 ق.

کاشف الغطاء، محمد حسین، تحریر المجلة، نجف: المکتبه المرتضویه، 1359 ق.

کاشف الغطاء، مهدی، احکام المتاجر المحرّمة، نجف: موسسه کاشف الغطاء، 1423 ق.

کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.

مامقانی، عبدالله، غایه الآمال فی شرح کتاب المکاسب، قم: مجمع الذخائر الاسلامیه، 1316 ق.

مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الانوار، بیروت: موسسة الطبع و النشر، 1410 ق.

محقّق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسّسه اسماعیلیان، 1408 ق.

محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، بی‌جا، 1411 ق.

مرعشی، محمد حسن، دیدگاه‌های نو در حقوق، تهران: میزان، 1427 ق.

مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبده البیان فی احکام القرآن، تهران: المکتبة الجعفریه، بی‌تا.

مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، قم: مدرسه امام امیرالمومنین (ع)، 1411 ق.

منتظری، حسین‌علی، دراسات فی المکاسب المحرمة، قم: نشر تفکر، 1415 ق.

نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، بی‌جا، بی‌تا.

نائینی، محمد حسین، منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، تهران: المکتیه المحمدیه، 1373 ق.

نجفی تبریزی، محمد حسین، تحلیل الکلام فی فقه الاسلام، تهران: امیر قلم، 1413 ق.

نراقی، احمد بن محمّد مهدی، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام، بی‌جا، بی‌تا.

همدانی، رضا بن محمد هادی، حاشیة کتاب المکاسب، قم: موسسه النشر الاسلامی، 1416 ق.

یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم، حاشیة المکاسب، قم: موسسه اسماعیلیان، 1421 ق.