Jurisprudential study of the condition of inability to dispose of the realization of compulsion based on the opinion of Sheikh Ansari

Document Type : Research Article

Authors

• Mohammad Mehdi Zarei ¹
• Farshid Rajabi ²
• Aref Bashiri ³

¹ Assistant Professor of Mazandaran University

² PhD student in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mazandaran University

³ Ph.D. Graduate of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mazandaran University

10.22067/jfu.v53i4.86257

Abstract

Relief of compulsion, that is, to escape and get rid of compulsion, has been mentioned by Sheikh Ansari as one of the conditions for compulsion. He claims the evidence implies that in the realization of compulsion, there is a difference between relief through toryeh (half truth) and relief through non-toryeh, and in relief with toryeh, compulsion is still achieved, despite the possibility of relief for the compelled person. This ijtihad of the Sheikh on the issue of conditionality of relief has led to the presentation of various views and sometimes objections by the jurists. By examining the conditionality of relief  in compulsion and explaining Sheikh Ansari's point of view and analyzing the viewpoints of the agreeing and disagreeing jurists in this regard, the authors have reached the conclusion that the  oppositions' views that the real satisfaction in the conditions of the contractors is a correct criticism on the words of the Sheikh, but it does not prevent the acceptance of the conditionality of relief in  compulsion, and the possibility of relief with toryeh, which the opponents have proposed, is nothing more than a claim. The criterion for the realization of compulsion in relief with non-toryeh is also different due to the lack of customary rules in this regard, considering the mental differences of individuals from one person to another.

Keywords

• relief
• compulsion
• toryeh (half truth)
• Sheikh Ansari

---

References

ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، چاپ‌دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1410ق.

ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، چاپ‎سوم، بیروت: دارالفکر، 1414ق.

اصفهانى، محمدحسین، حاشیۀ کتاب المکاسب، چاپ‌اول، قم: انوارالهدى، 1418ق.

امامی خوانسارى، محمد، الحاشیة الأولى على المکاسب، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1373.

انصارى، مرتضى‌بن‌محمدامین، کتاب المکاسب، چاپ اول، قم: دارالذخائر، 1411ق.

ایروانى، على، حاشیة المکاسب، چاپ‌اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1406ق.

بهجت، محمدتقى، وسیلة النجاة، چاپ‌دوم، قم: شفق، 1423ق.

جزائرى، محمدجعفر، هدى الطالب فی شرح المکاسب، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ دارالکتاب، 1416ق.

جوهرى، اسماعیل‌بن‌حماد، الصحاح-تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ‌اول، بیروت: دارالعلم للملایین، 1410ق.

حرعاملى، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعة، چاپ‌اول، قم: آل‌البیت(ع)، 1409ق

خمینى، روح‌اللّه، کتاب البیع، چاپ‌اول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1421ق.

خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، 1378.

سبزوارى، عبدالأعلى، جامع الأحکام الشرعیة، چاپ‌نهم، قم: المنار، 1373.

سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط، بیروت: الحلبی، 2009م.

شهید ثانى، زین‌الدین‌بن‌على، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، چاپ‌اول، قم: کتاب‌فروشى داورى، 1410ق.

طباطبایی یزدى، محمدکاظم، حاشیة المکاسب، چاپ‌دوم، قم: اسماعیلیان، 1421ق.

طباطبایى قمی، تقى، عمدة المطالب فی التعلیق على المکاسب، چاپ‌اول، قم: کتاب‌فروشى محلاتى، 1413ق.

علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع)، 1420ق.

مامقانى، محمدحسن‌بن‌عبداللّه، غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب، چاپ‌اول، قم: مجمع الذخائر الإسلامیة، 1316ق.

مرتضی زبیدى، محمدبن‌محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ‌اول، بیروت: دارالفکر، 1414ق.

معلوف، لویس، المنجد فی اللغة، چاپ‌اول، تهران: اسلام، 1387.

نائینى، محمدحسین، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، چاپ‌اول، تهران: المکتبة المحمدیة، 1358.

همدانى، رضابن‌محمدهادى، حاشیۀ کتاب المکاسب، چاپ‌اول، قم: مؤلف، 1420ق.

 

پایگاه اینترنتی آیت الله حسین نوری همدانی، 1389، درس خارج فقه مبحث بیع، جلسه 512 ص 8، https://noorihamedani.ir

پایگاه اینترنتی آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، 1392، درس خارج فقه مبحث بیع، https://zanjani.ir