صلح قهری به معنای الزام شرعی و قانونی دو طرف متنازع یا مردد بر امری است. پرسشهای زیادی در باب این نهاد وجود دارد. اما پرسشی که این تحقیق در صدد پاسخگویی به آن است، چیستیشناسی صلح قهری و مبانی آن است و این که آیا این نهاد حقیقتاً عقد است یا مفهومی دیگر دارد؟ نتایج تحقیق حاکی از آن است که اگر چه ظاهر کلمات فقیهان آن است که صلح قهری مصداقی از عقد صلح است ولکن با دقت در ماهیت و آثار این نهاد معلوم میشود که صلح قهری مهمترین رکن عقد را که رضایت متعاقدان است واجد نیست. از این رو به نظر میرسد صلح قهری برزخی میان عقد و حکم شرعی است که با مصلحت رفع تنازع و خروج از تحیّر تشریع شده است. همچنین صلح قهری مجاری متفاوتی دارد. در برخی از آنها، شارع توصیه به تصالح میکند و در بعضی دیگر، امر شرعی به اجرای تصالح مینماید. مورد اخیر، محل بحث اصلی است که به نظر میرسد، نوعی عقد است که شارع اجرای آن را یا به حاکم سپرده و یا طرفین را به لحاظ مصالحی مانند حسم ماده نزاع، رعایت احتیاط، اجرای انصاف و خروج طرفین از تحیّر، به آن مأمور ساخته است.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله