Positive and Negative Doctrines: Convergence or Divergence (A comparative Study in Moral Philosophy and Jurisprudential ʾUṣūl)

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD Candidate, Fiqh and Private Law, Shahid Motahari University, Mashhad, Iran

2 Associate Professor, Department of Fiqh, Shahid Motahari University, Mashhad, Iran

3 MA Graduate, Private Law, Farabi College, University of Tehran, Tehran, Iran

10.22067/jfiqh.2022.77127.1392

Abstract

Utilitarianism, as one of the theories discussed in normative ethics, is considered to be one of the most influential theories in moral philosophy. Traces of this theory can be found in many prevalent sciences. The theory is in accordance with the tradition of ʿuqalā (the wise) and has a long-standing history in the theological context despite its considerable growth in the non-theological space in the West. For instance, it can be observed where questions of virtue and vice are discussed. At its core, utilitarianism is a commendable concept that can also be advocated based on reason. However, scholars hold significantly different views regarding the quality of utilitarian thinking. Some take the maximization of happiness and the reduction of suffering as the model of utilitarianism. On the other hand, a group of thinkers center their utilitarianism around the reduction of suffering, which has multiple interpretations, including absolute, weak, moderate, and threshold negativisms. A similar tendency and pattern can be observed among scholars of ʾUṣūl, where some prioritize the avoidance of mischief (mufsidih), some prioritize attracting benefit (malaat), some give precedence to the avoidance of mischief only in case of conflicting priorities, and yet some advocate for a balanced approach (takhyīr), considering the importance of benefit and mischief to be the criterion for preference except in cases where priorities are conflicting. The present research analyses the various approaches to utilitarianism and its justifications, using the analytical method and relying on library sources. It seems that the theory of negativism is weak and prioritizing the avoidance of mischief is logical and justified in case of conflict, whereas the principle of priorities (ʾaham va muhim) applies to non-conflicting cases.

Keywords

Main Subjects


ʿAḍud al-Dīn Ījī. ʻAbd al-Raḥmān ibn Aḥmad. Sharḥ Mukhtaṣar  al-Muntahā al-Uṣūlī. Cairo: Maktaba al-Kulīyāt al-Azharīya. Chāp-i Awwal, 1983/1403.
Ākhūnd Khurāsānī, Muḥammad Kāẓim ibn Ḥusayn. al-Farāʾid al-ʿUṣūl. Qum:Vizārat-i Farhang va Irshād Islāmī. Chāp-i Awwal, 1987/1407.
Ākhūnd Khurāsānī, Muḥammad Kāẓim ibn Ḥusayn. Kifāya al-Uṣūl. Qum: Āl al-Bayt(AS). Chāp-i Awwal, s.d.
ʿAlīdūst, Abū al-Qāsim. Fiqh va Maṣliḥat. Qum: Sāzimān-i Intishārāt-i Pazhūhishgāh Farhang va Andīshih-yi  Islāmī. Chāp-i Duvvum, 2015/1393.
Anṣārī, Murtaḍā ibn Muḥammad Amīn. al-Farāʾid al-ʿUṣūl. Qum: Majmʻ al-Fikr al-Islāmī. Chāp-i Awwal, 1998/1419.
Āshtiyānī, Muḥammad Hasan ibn Jaʻfar. Taqrīrāt Āyat Allāh al-Mujaddid al-Shīrāzī. Qum: Āl al-Bayt(AS). Chāp-i Awwal, 1989/1409.
Bahbahānī, Muḥammad Bāqir ibn Muḥammad Akmal. al-Fawāʾid al-Ḥāʾirīyah al-Uṣūlīya al-Jadīda. Qum: Majmaʻ al-Fikr al-Islāmī. Chāp-i Awwal, 1995/1415.
Fakhr Rāzī, Muḥammad ibn ʻUmar. al-Maḥṣūl ʻIlm al-Uṣūl. Beirut: al-Risālah. Chāp-i Awwal,   1997/1418.
Fakhr Rāzī, Muḥammad ibn ʻUmar. al-Maḥṣūl ʻIlm Uṣūl  al-Fiqh. Beirut: al-Risālah. Chāp-i Awwal,   1992/1412.
Fakhr Rāzī, Muḥammad ibn ʻUmar. al-Tafsīr al-Kabīr. Beirut: Dār Iḥyāʾal-Tūrāth al-ʻArabī. Chāp-i Awwal, 2000/1420.   
Farāhīdī, Khalīl ibn Aḥmad. al-ʻAyn. Qum: Hijrat. Chāp-i Awwal, 1990/1410.
Fayyāḍ, Muḥammad Isḥāq. Muāḍarāt fī Uṣūl al-Fiqh. Qum: Mūʾassisa Iḥyāʾ Āsār Imām Khūʾī. Chāp-i Awwal, 2001/1422.   
Fayyūmī, Aḥmad ibn Muḥammad. al-Miṣbāḥ al-Munīr fī  Gharīb al-Sharḥ al-Kabīr. Beirut: al-Maktaba al-ʿIlmīyyah, Chāp-i Awwal,   s.d.
Fāżil Lankarānī. Muḥammad Javād. al-Rasāʾil. Qum: Markaz-i Fiqhī  Aʾimah Aṭhār(AS). Chāp-i Awwal,   2007/1428.
Fiyḍ Kāshānī, Fiyḍ, Muḥammad ibn Shāh Murtaḍā. al-Wāfī. Qum: Kitābkhānah-yi Imām Amīr al-Muʾminīn ʿAlī(AS). Chāp-i Awwal,   1986/1406.
Ghazālī, Muḥammad ibn Muḥammad. al-Mustaṣfā. Beirut: Dār al-Kutub al-ʻIlmīyya. Chāp-i Awwal, 1983/1403.  
Ḥakīm, Muḥammad Taqī. Uṣūl al-ʿĀmah li-l-Fiqh al-Muqārin. Qum: Āl al-Bayt(AS). Chāp-i Awwal, s.d.
Ḥusaynī  Marāghī, ʻAbd al-Fattāḥ  ibn ʿAlī. al-ʿAnāvīn al-Fiqhīya. Qum: Mūʾassisa al-Nashr al-Islāmī. Chāp-i Awwal, 1996/1417.
Ibn  Qudāmah, ʻAbd Allāh  ibn Aḥmad. al-Rawḍa al-Nāẓir wa janna al-Manāẓir fī Uṣūl al-Fiqh ʻalā Madhhab al-Imām Aḥmad ibn Ḥanbal. Beirut: Mūʾassisa al-Rīyān. Chāp-i Awwal, 2002/1423.
Ibn Abī Jumhūr. Muḥammad ibn ʿAlī. ʿAwālī al-Laʾālī al-ʿAzīzīyah fī Aḥādīth al-Dīnīyah. Qum: Dār Sayyid al-Shuhadā. Chāp-i  Awwal, 1985/1405.
Ibn ʻĀshūr, Muḥammad Ṭāḥir. Maqāṣid al-Sharīʻa al-Islāmīyya. Qatar: Wizārat-i al-Awqāf wa al-Shuʾūn al-Islāmīyya. Chāp-i Duwwum, 2004/1425.
Ibn Manẓūr, Muḥammad ibn Mukarram. Lisān al-ʿArab. Beirut: Dār al-Ṣādir. Chāp-i Duwwum, 1994/1414.
Ibn Qayyim Jawzīyāh, Muḥammad ibn Abī Bakr. al-Fawāʾid. Beirut: Dār al-Nafāʾis. Chāp-i Awwal, 1986/1406.
Ibn Qayyim Jawzīyāh, Muḥammad ibn Abī Bakr. Iʿlām al-Muwaqqiʿīn ʿan Rabb al-ʿĀ lamīn. Beirut: Dār al-Kutub al-ʻIlmīyya. Chāp-i Sivum, 1991/1411.
Ibn Shahīd Thānī, Ḥasan ibn Zayn al-Dīn. Maʿālim al-Dīn wa Malādh al-Mujtahidīn. Qum: Mūʾassisa al-Nashr al-Islāmī. s.d.
Ibn Taymīyya, Aḥmad ibn ʻAbd al-Ḥalīm. al-Fatawā. Madīnah: Majmaʿ al-Malik Fahad li-Ṭabā ʿa al-Muṣaf al-Sharīf. Chāp-i Duwwum, 1995/1416.
Isfahānī, Muḥammad Ḥusayn. Nihāya al-Dirāya fī Shar al-Kifāya. Qum: Āl al-Bayt(AS). Chāp-i Awwal, 1994/1414.
Jawharī, Ismāʻīl  ibn Ḥammād. Tāj al-Lugha wa Ṣiḥāḥ al-ʿArabīya. Beirut: Dār al-ʻIlm li-l-Malāyīn, Chāp-i Awwal, 1987/1407.
Khūʾī, Abū al-Qāsim. Muāḍarāt fī al-Uṣūl. Qum: Mūʾassisa Iḥyāʾ Āsār Imām Khūʾī. Chāp-i Awwal, 2001/1422.
Madanī Tabrīzī, Yūsuf.  Durar al-Fawāʾid fī Sharḥ al-Farāʾid. Qum: Baṣīratī. Chāp-i Awwal, 1983/1403.
Muʿalimī, Hasan .Falsafah-yi Akhlāq. Qum: Intishārāt-i Markaz-i Jahānī ʿUlum-i Islāmī.  2005/1384.
Mubārak, Muḥammad ibn ʿAbd ʿAzīz. ʿida Darʾ al-Mafāsid  Muqadam ʿalā Jalb al-Maāliḥ wa Taṭbīqāti-hā al-Ṭabīya. Riyāḍ: Wizārat al-Ṣaḥah. Chāp-i Awwal, 2007/1428.
Muḥaqqiq Ḥillī. Jaʻfar ibn Ḥasan. Maʿārij al-Wūṣūl ilā ʻIlm al-Uṣūl. Qum: Āl al-Bayt(AS). Chāp-i Awwal, 1983/1403.
Murtaā Zabīdī, Muḥammad ibn Muḥammad. Tāj al-ʿArūs min Jawāhir al-Qāmūs. Dār al-Hidāya. S.d.
Muẓaffar, Muḥammad Riḍā. Uṣūl  al-Fiqh. Qum: Mūʾassisa al-Nashr al-Islāmī. Chāp-i Awwal, 2009/1430.
Ṣadr, Muḥammad Bāqir. Buḥūth fī ʻIlm al-Uṣūl. Taqrīr Ḥasan ʿAbd al-Sātir. Beirut: Dār al-Islāmīya.  Chāp-i Awwal, 1996/1417.
Sarāsīyā, ʻAlī Riżā ʻĀbidī va Ḥusaynī  Sayyidah Ruqayah. “Naqd-i Ḥujīyat ʿidih-yi Ulavīyat Daf ʿ Mafsadih bar Jalb-i Maṣliḥat”. Faṣlnāmih-yi Justār-hā-yi Fiqhī va Uṣūlī. Durih-yi 7, no. 7, 2021/1400, 23-40.
Shahīd Awwal, Muḥammad ibn Makkī. al-Qawāʾid wa al-Fawāʾid. Qum: Kitābfurūshī Mufīd. Chāp-i Awwal, s.d.
Subḥānī Tabrīzī, Jaʻfar. Al-Risālah fī al-Taḥsīn wa al-Taqbīḥ al-Aqlayn. s.l. s.n. s.d.
Subkī, ʻAbd  al-Wahāb ibn ʿAlī. al-Ashbāh wa al-Naẓāʾir. Beirut: Dār al-Kutub al-ʻIlmīyya. Chāp-i Awwal,  1991/1411.
Sulṭān al-ʻUlamāʾ, ʿAbd ʿAzīz ibn ʿAbd  al-Salām. Qawāʾid al-Aḥkām Maāliḥ al-Anām. Cairo: Maktaba al-Kulīyāt al-Azharīya. Chāp-i Sivum, 1994/1414.
Sulṭān al-ʻUlamāʾ, ʿAbd ʿAzīz ibn ʿAbd al-Salām. al-Fawāʾid fī Ikhtiār al-Maqāṣid aw al-Qawāʿid al- Ṣughrā. s.l. Dār al-Kitāb al-Jāmiʿ. Chāp-i Awwal, s.d.
Ṭabāṭabāyī, ʿAlī ibn Muḥammad. Rīyāḍ al-Masāʾil fī Taḥqīq al-Aḥkām bi al-Dalāʾil. Qum: Āl al-Bayt(AS). Chāp-i Awwal, 1997/1418.
Taftāzānī, Masʿūd  ibn ʻUmar. Sharḥ Maqāṣid  al-Ṭālibīn  fī Uṣūl al-Dīn. Qum: al-Sharīf al-Raḍī. 1989/1409.
Tavakulī, Asad Allāḥ. Maṣliḥat dar Fiqh-i Shīʻah  va Ahl-i Sunat. Qum: Mūʾassisah-yi Āmūzish va Pazhūhīsh Imām Khumaynī. Chāp-i Awwal, 2006/1384.
Ṭūfī, Sulaymān ibn ʿAbd al-Qawī. Risāla fī Riʿāya al-Maṣlaḥa. Cairo: Dār al-Miṣrīya al-Lubnānīya. Chāp-i Awwal, 1993/1413.
Ṭūfī, Sulaymān ibn ʿAbd al-Qawī. Sharḥ Mukhtaṣar al-Rawḍa. Beirut: al-Risālah. Chāp-i Awwal, 1987/1407.
Zarkashī, Muḥammad ibn Bahādur. Tashnīf al-Masāmiʿ  bi-Jamʿ al-Jawāmiʿ li-Tāj al-Dīn al-Subkī. Cairo: Maktaba Qurṭuba li-l-Baḥth al-ʻIlmī wa Iḥyāʾal-Tūrāth. Chāp-i Awwal, 1997/1418.
 
CAPTCHA Image