نشریه فقه و اصول عضو کمیته بین‌المللی اخلاق در انتشار (COPE) می‌باشد و از آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید.

لینک عضویت نشریه

منشور اخلاق نشریه فقه و اصول، بر مبنای رهنمود‌های ارائه شده توسط COPE طراحی شده است. از کلیه اعضای هیات تحریریه، داوران و نویسندگان تقاضا می‌شود این دستورالعمل را مطالعه کنند و درصورت مواجهه با مسائلی ازقبیل سرقت ادبی، دستکاری استنادات و جعل داده در مقالات ارسالی یا منتشرشده، موضوع را با سردبیر نشریه، آقای دکتر محمدتقی فخلعی، به آدرس ایمیل fakhlaei@um.ac.ir و یا تماس با ناشر ازطریق fumpress@um.ac.ir مطرح کنند و آن‌ها طبق فلوچارت‌های COPE به موضوع رسیدگی خواهند کرد.

سردبیر و هیأت تحریریه

(https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf)

پذیرش مقالات: سردبیر نشریه مسئول اتخاذ تصمیم جهت پذیرش یا رد مقالات ارسالی می‌باشد. سردبیر با کمک هیأت تحریریه و با در نظر گرفتن مسائل مربوط به حق کپی‌برداری، سرقت علمی وغیره همچنین صلاحدید داوران و ویراستاران اقدام به پذیرش مقاله می‌نماید.

عدالت: سردبیران وظیفه قضاوت در مورد مقالات را صرفاً از لحاظ شایستگی علمی برعهده دارد و باید بدون طرفداری یا کینه توزی شخصی یا در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب و مسائل قومی، نژادی و سیاسی عمل نماید.

محرمانه بودن: سردبیر و هیأت تحریریه نباید اطلاعات مربوط به مقاله را در مراحل داوری و ارزیابی برای کسی غیر از داوران، نویسندگان و ویراستاران افشا کنند.

عدم افشا و استفاده شخصی: آن بخش از مطالب مقالات ارسالی که منتشر نشده‌اند نباید در پژوهش شخصی سردبیر و یا هیأت تحریریه، بدون کسب رضایت مکتوب نویسنده، استفاده شوند. اطلاعات و یا ایده های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب شده‌اند باید به‌طور محرمانه حفظ شوند و در جهت منافع شخصی استفاده نشوند.

داوران

https://publicationethics.org/resources/guidelines/cope-ethical-guidelines-peer-reviewers)

پذیرش مقالات: داوران به سردبیر و اعضای هیأت تحریریه در اتخاذ تصمیم برای پذیرش و یا رد مقاله کمک نموده و از طریق ارسال اصلاحیه به نویسندگان در ارتقاء مقاله آن‌ها سهیم می‌باشند.

حق امتناع و عدم پذیرش: امتناع و رد درخواست ارزیابی یک مقاله بر حسب زمان و یا موقعیت ضروری و لازم است. داوری که احساس عدم صلاحیت کافی برای قضاوت در مورد مقاله پژوهشی می‌کند، باید از ارزیابی مقاله امتناع کند.

محرمانه بودن: داوران باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام بگذارند و نباید اطلاعات مربوط به مقاله را بدون اجازه مکتوب نویسنده در اختیار شخصی غیر از سردبیر بگذارند.

عدم سوگیری: داوران باید مقالات را به‌طور عینی، بی‌طرف و عادلانه ارزیابی کنند. داوران باید از سوگیری‌های شخصی در توصیه‌ها و قضاوت‌های خود اجتناب کنند.

منابع: داوران موظفند منابعی را که نویسنده به آن‌ها ارجاع داده شناسایی و بررسی نمایند. هرگونه نتیجه‌گیری یا بحثی که پیش از این مطرح شده باشد باید همراه با منبع ذکر شود. همچنین داوران موظفند در صورت مشاهده هر گونه شباهت یا هم پوشانی بین اثر ارسالی و مقاله‌ای دیگر مراتب را به سردبیر اطلاع دهند.

تضاد منافع: داوران نباید از اطلاعات یا ایده‌هایی که طی فرآیند ارزیابی به‌دست آورده‌اند در جهت منافع شخصی استفاده نمایند. همچنین داوران باید از ارزیابی مقالاتی که از دید آن‌ها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک مالی، سازمانی، شخصی و یا هرگونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند.

نویسندگان

https://publicationethics.org/files/Internationalstandards_authors_forwebsite_11_Nov_2011.pdf)

گزارش یافته‌ها: نویسنده مسئول مکاتبه، مسئول نهایی محتوای کل مقاله ارسالی می‌باشد. نویسندگان متعهد هستند یافته‌های خود را به‌طور کامل گزارش کنند و در ارائه یافته‌ها و تفسیر آن‌ها دقت ویژه داشته باشند. مقاله باید حاوی جزئیات و منابع کافی باشد به‌نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.

سرقت علمی: نویسنده مسئول مکاتبه مقاله باید از این که تمامی مطالب ذکر شده حاصل پژوهش وی و همکاران ایشان که اسامی آنها مندرج در مقاله است، اطمینان حاصل نموده و منشأ و اصالت هر یک از مجموعه داده‌ها به‌کار گرفته شده را مشخص کند.

  اصالت: مقاله باید کاری جدید و اصیل باشد. نویسنده نمی‌تواند مقاله‌ای را که کل یا بخشی از آن در جای دیگری تحت بررسی است و یا قبلاً به نشریه دیگری ارسال شده به نشریه فقه و اصول  بفرستد.

تشکر و قدردانی: نویسندگان باید به مراکز یا افرادی که در شکل‌گیری پژوهش آن تأثیرگذار بوده‌اند اشاره نموده و قدردانی نمایند.

تألیف اثر: همه نویسندگان مندرج در مقاله باید در کار پژوهش مساعدت و همکاری جدی داشته و در مقابل نتایج پاسخگو باشند. اعتبار و امتیاز نویسندگی یا تألیف باید به نسبت مساعدت‌های بخش‌های مختلف تسهیم شود. نویسندگان باید مسئولیت و اعتبار کار را تقبل کنند. نویسنده مسئول مکاتبه که مقاله را به نشریه ارسال می‌نماید باید یک نسخه یا پیش نویس مقاله را به همه نویسندگان مشترک و همکار ارسال و رضایت آن‌ها را جهت ارسال مقاله به نشریه و انتشار آن کسب کنند.

تضاد منافع: نویسندگان موظفند هر گونه تضاد منافعی را که بر نتیجه پژوهش آن و یا تفسیر یافته‌ها تأثیرگذار بوده است مطرح نمایند.

بازبینی مقاله: اگر نویسنده‌ای متوجه اشتباه یا بی دقتی مهمی در اثر خود شود، موظف است مراتب را به سرعت به سردبیر نشریه فقه و اصول اطلاع داده و در فرآیند بازبینی و اصلاح مقاله همکاری نماید.

وظایف و مسئولیت های ناشر

(https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_publishersFINAL_1_0.pdf)

1. دانشگاه فردوسی مشهد، به‌عنوان ناشر نشریه فقه و اصول، متعهد است اطمینان حاصل کند که تصمیم‌گیری درخصوص مقالات ارسالی، صرفا براساس داوری حرفه‌ای صورت می‌گیرد و تحت تاثیر هیچ‌گونه منافع تجاری نمی‌باشد.
2. ناشر موظف است با حفظ آرشیو دیجیتال خود، دسترسی دائمی به محتوای مقالات منتشرشده را تضمین نماید.
3. ناشر بر رعایت اخلاق انتشار توسط سردبیر، اعضای هیات تحریریه، داوران، نویسندگان و خوانندگان نظارت می‌کند.
4. ناشر به کمک سردبیران همواره باید اقدامات معقولی را برای شناسایی و جلوگیری از انتشار مقالاتی که در آن تخلفات تحقیقاتی رخ داده است، انجام دهند و تحت هیچ شرایطی چنین رفتار نادرستی را تشویق نکنند و آگاهانه اجازه وقوع چنین تخلفی را ندهند.
5. ناشر همواره موارد مربوط به سوءرفتارهای علمی ازقبیل انتشار داده‌های جعلی یا سرقت علمی را بررسی می‌کند و تمایل به انجام اقدامات لازم شامل انتشار اصلاحیه، شفاف‌سازی و یا پس گرفتن مقاله درصورت نیاز دارد.
6. مدل کسب و کار ناشر: دانشگاه فردوسی مشهد، با پرداخت بودجه تعریف‌شده برای هر شماره چاپ شده از نشریه (باتوجه به رتبه نشریه در ارزیابی سالانه‌ای که در پرتال نشریات علمی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری اعلام می‌شود)، هزینه‌های مربوطه شامل راه‌اندازی و نگهداری زیرساخت نشریه، فرآیند بررسی، داوری، ویراستاری، صفحه‌آرایی و حفظ آرشیو مقالات، را تامین می‌کند.

سیاست دانشگاه فردوسی مشهد در استفاده از هوش مصنوعی و مدل‌(های) زبانی بزرگ

بر پایۀ دیدگاه کمیتۀ اخلاق انتشار (COPE)، نویسندگان در تمام آثارو اعم از مقاله های علمی، این امکان را دارند تا از ابزارهای هوش مصنوعی و مدل(های) زبانی بزرگ برای تهیۀ پیش‌نویس نسخۀ نویسنده «در بخش مواد و روش‌ها (و یا بخش مشابه)»، استفاده کنند. نویسندگان تنها در صورتی این امکان را خواهند داشت که با رعایت شفافیت، مسئولیت کامل اثر خود را بپذیرند و نسبت به محتوای مقاله پاسخگو باشند. ابزارهای هوش مصنوعی صلاحیت قرارگرفتن در میان نام نویسندگان را ندارد. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، در موضوعات مربوط به نویسندگی، سرقت ادبی، شفافیت و مسئولیت‌پذیری کاملاً به معیارهای دیرینۀ  دانشگاهی متعهد است؛ بنابراین نویسندگان ملزم به مستندسازی و بیان دقیق شیوۀ استفادۀ خود از هوش مصنوعی و مدل(های) زبانی بزرگ هستند.

سیاست نشریه در مواجهه با سرقت علمی

سرقت علمی و مصادره مطالب و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی دیگران به نفع خود از طریق جازدن مقاله و اثر پژوهشی دیگران به نام خود و یا نقل قول مستقیم و غیرمستقیم بخش‌های اساسی مقاله و تحقیق دیگران بدون ذکر منبع، رفتار غیرحرفه‌ای، غیراخلاقی و شدیداً نکوهیده است و مشمول برخورد تنبیهی خواهد شد.

همه نویسندگان مقالات ارسالی بایستی اطمینان حاصل کنند که نسخه ارسالی اثری بدیع و به دور از شائبه سرقت علمی است. در این راستا و برای حصول اطمینان توصیه می شود نویسندگان محترم با استفاده از یکی ابزارهای همانندجویی، میزان تشابه مطالب مقاله ارسالی با دیگر منابع نشریافته را سنجیده و از نبود همپوشانی وسیع اطمینان یابند.

چنانچه در مراحل بررسی اولیه یا داوری، رفتاری غیراخلاقی توسط سردبیر، هیات تحریریه و یا تیم داوران حرفه‌ای نشریه کشف شود، مقاله -پس از ملاحظه توضیحات نویسنده مسئول و مقبول نیفتادن آن- بی‌درنگ رد می‌شود و با توجه به سطح تخلف صورت‌گرفته دست کم نویسنده/ نویسندگان کتباً توبیخ شده و در موارد با حجم تخلف بالا، نام نویسنده/ نویسندگان در لیست سیاه نشریه قرار خواهد گرفت و در آینده امکان ارسال مقالات دیگر را نخواهند یافت.

چنانچه سرقت علمی پس از انتشار مقاله احراز شود، موضوع توسط دبیران نشریه بررسی می‌شود و چنانچه میزان سرقت علمی قابل توجه و غیرقابل اغماض باشد، اولاً مقاله از حالت انتشار خارج و بایگانی خواهد شد و ثانیاً این مطلب در نخستین شماره بعدی به آگاهی خوانندگان خواهد رسید و نویسنده مسئول وادار به عذرخواهی کتبی خواهد شد. افزون براین، مراتب به شورای نشر و اخلاق مؤسسه محل خدمت نویسنده/نویسندگان برای اخذ تصمیم مقتضی گزارش خواهد شد.