اشتراط ثبت در صحت معاملات ملکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا توکلی تولایی ¹
• بلال شاکری ²
• مصطفی جلالی ³
• مصطفی رفسنجانی مقدم ⁴

¹ دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی

² دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی

³ استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان

⁴ دانش آموخته حوزه علمیه خراسان، استادیار موسسه آموزش عالی تابران

10.22067/jfiqh.2022.75753.1328

چکیده

زمین‌ خواری، خرد شدن اراضی کشاورزی، تهدید امنیت غذایی، ضعف در مدیریت بحران­‌ها  و بلاهای طبیعی و افزایش فساد اداری قضایی و همچنین وقوع جرم کلاه‌برداری، رشوه، جعل و غیره تنها بخشی از آسیب‌های معامله املاک و اراضی با تکیه بر امارات ملکیت و اسناد عادی در کشور است. در راستای حل این آسیب‌ها، نظریه ثبت املاک و اراضی در سامانه ثبتی مطرح گردیده است. لکن پیرامون این نظریه دو چالش «مشروعیت سامانه ثبتی» و «انحصار معامله املاک و اراضی طبق سامانه ثبتی» وجود دارد. نگارندگان در نوشتار حاضر با روش توصیفی _تحلیلی و براساس داده‌‌ها و مبانی فقهی بر این باورند، طبق برخی قواعد و مبانی فقهی سامانه ثبتی مشروع بوده و در فرض جمع شدن سه شرط (وجود سامانه‌ای علم‌‌آور به مالکیت، ‌اتهامی بودن بازار و ‌اخلال معیشت مردم در فرض رجوع به امارات) وقوع معامله املاک و اراضی براساس امارات ملکیت باطل است. بنابراین خریدار و فروشنده جهت شناسایی مالک، باید  صرفا به سامانه ثبتی مراجعه نمایند. در پایان پیشنهاد نویسندگان آن است که، معامله املاک و اراضی طبق سامانه ثبتی در کشور باید تبدیل به قانون گردد و در مقام تعارض، سامانه ثبتی بر تمامی امارات ملکیت مقدم باشد.

کلیدواژه‌ها

• املاک و اراضی
• ‌ امارات‌ ملکیت
• معضلات ثبتی
• سامانه ثبتی
• مشروعیت سامانه ثبتی
• انحصار سامانه ثبتی

موضوعات

• فقه و حقوق خصوصی

---